του Γ. Παπανικολάου
Οχι η Κύπρος δεν είναι συνηθισμένη περίπτωση.
Το τεράστιο μέγεθος του τραπεζικού τομέα της σε σχέση με την οικονομία της χώρας, αλλά και οι πολλαπλάσιες σε ποσό καταθέσεις, σε σχέση με το μέγεθος του ΑΕΠ της, (σε σχέση είτε με την Ελλάδα είτε με άλλες ευρωπαϊκές χώρες) ήταν τα στοιχεία που έδωσαν το έναυσμα για να γίνει το... πρωτοφανές.
«Κούρεμα» σε τραπεζικούς καταθέτες της Ευρώπης, με παρούσα την κρατική εγγύηση των 100.000 ευρώ. Διότι για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, αυτή η δήθεν «έκτακτη εισφορά» δεν είναι παρά ένα κούρεμα έως 10% σε κάθε καταθέτη της Κύπρου.
Αναμφίβολα πολύ μεγάλο ρόλό σε αυτή την απόφαση έπαιξε η Γερμανία, που οδεύει σε εκλογές. Η αντίληψη πως «Γερμανοί φορολογούμενοι δεν μπορεί να πληρώσουν για να διασώσουν χρήματα Ρώσοι ολιγάρχες» κυριάρχησε στο παρασκήνιο και μπλόκαρε απο νωρίς την πιθανότητα επίλυσης του προβλήματος μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού ESM.
Το τεράστιο μέγεθος του τραπεζικού τομέα της σε σχέση με την οικονομία της χώρας, αλλά και οι πολλαπλάσιες σε ποσό καταθέσεις, σε σχέση με το μέγεθος του ΑΕΠ της, (σε σχέση είτε με την Ελλάδα είτε με άλλες ευρωπαϊκές χώρες) ήταν τα στοιχεία που έδωσαν το έναυσμα για να γίνει το... πρωτοφανές.
«Κούρεμα» σε τραπεζικούς καταθέτες της Ευρώπης, με παρούσα την κρατική εγγύηση των 100.000 ευρώ. Διότι για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, αυτή η δήθεν «έκτακτη εισφορά» δεν είναι παρά ένα κούρεμα έως 10% σε κάθε καταθέτη της Κύπρου.
Αναμφίβολα πολύ μεγάλο ρόλό σε αυτή την απόφαση έπαιξε η Γερμανία, που οδεύει σε εκλογές. Η αντίληψη πως «Γερμανοί φορολογούμενοι δεν μπορεί να πληρώσουν για να διασώσουν χρήματα Ρώσοι ολιγάρχες» κυριάρχησε στο παρασκήνιο και μπλόκαρε απο νωρίς την πιθανότητα επίλυσης του προβλήματος μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού ESM.
Οι Κύπριοι καταθέτες αποτελούν λοιπόν κατα μία έννοια,
παράπλευρη απώλεια.
Οι επιπτώσεις όμως είναι πολύ ευρύτερες.
To έμμεσο μήνυμα που περνάει στην διεθνή κοινή γνώμη δεν έχει να κάνει μόνο με την αναμφίβολη «τιμωρία» της Κύπρου, επειδή είχε χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές κι επειδή πέτυχε να γίνει διεθνές κέντρο διακίνησης ρωσικού χρήματος.
Οι επιπτώσεις όμως είναι πολύ ευρύτερες.
To έμμεσο μήνυμα που περνάει στην διεθνή κοινή γνώμη δεν έχει να κάνει μόνο με την αναμφίβολη «τιμωρία» της Κύπρου, επειδή είχε χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές κι επειδή πέτυχε να γίνει διεθνές κέντρο διακίνησης ρωσικού χρήματος.
Το «άσυλο» της τραπεζικής κατάθεσης παραβιάστηκε για όλους.
Κι αυτό το μήνυμα είναι ίσως πολύ πιο ηχηρό, διότι:
-Αφήνει πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο επανάληψης του φαινομένου όταν και αν το απαιτήσουν οι περιστάσεις, ενδεχομένως με τελείως διαφορετικές συνθήκες απο αυτές της Κύπρου. Αυτό το διάστημα δεν υπάρχει κανένας απολύτως φόβος για τους καταθέτες των ελληνικών τραπεζών. Ποιος όμως μπορεί πλέον να εγυηθεί απόλυτα το μέλλον, εαν η κατάσταση χειροτερεύσει;
Ετσι ακριβώς επανέρχονται στο προσκήνιο τα τραπεζικά «θέλγητρα» των ισχυρών χωρών της Βόρειας Ευρώπης, ή και της Ελβετίας, έναντι των εύπορων καταθετών της Νότιας Ευρώπης.
Ιδίως όταν στο πλαίσιο αυτής της απόφασης μπλοκαρίστηκαν «δι ολίγον» οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Κύπρο, κι έκλεισαν οι πόρτες των Συνεργατικών Τραπεζών που λειτουργούν και τα Σάββατα.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πιθανότητα υποβολής περιορισμών στην έξοδο κεφαλαίων απο την Κύπρο (μένει να δούμε τι θα γίνει απο Τρίτη) ανοίγει τους ασκούς του αιόλου.
Και υπενθυμίζει τις πληροφορίες ότι το άλλοτε άτεγκτο σε τέτοια θέματα Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ήδη απο το Δεκέμβριο έχει αφήσει να εννοηθεί, μέσω μιας «μελέτης», ότι θεωρεί θεμιτή την επιβολή έκτακτων περιορισμών στην ελέυθερη διακίνηση κεφαλαίων, εφόσον το δικαιολογούν οι περιστάσεις, αρκεί να πρόκειται για προσωρινό μέτρο.
Προφανώς η υπόθεση αυτή έχει και μεγάλες πολιτικές συνέπειες. Κι όχι μόνον στην Κύπρο, όπου φαίνεται ήδη να αποκτούν υπόσταση ιδέες περί εξόδου απο το ευρώ.
Η αίσθηση ότι ένα μικρό και μάλλον εύπορο κράτος «τσαλακώνεται» παντοιοτρόπως από τους ισχυρούς ευρωπαίους... εταίρους του, αποπνέεται δυστυχώς πολύ έντονα απο την τροπή που έλαβε το σχέδιο «διάσωσης» της Κύπρου.
Οι δικαιολογίες που έχουν προβληθεί στο διεθνή Τύπο περι «ξεπλύματος χρήματος» και συνθηκών φορολογικού παραδείσου, βρίσκουν πολύ εύκολα αντίλογο σε περιπτώσεις όπως αυτή της Ελβετίας ή του Λουξεμβούργου.
Γι αυτό και δεν γίνονται πιστευτές, τουλάχιστον απο εκείνο το τμήμα της κοινής γνώμης, που γνωρίζει «πως λειτουργεί το σύστημα».
Το χειρότερο όμως είναι ότι εμπεδώνεται στην κοινή γνωμη του Νότου, η άποψη ότι ο σκληρός πυρήνας του Βορρά προστατεύει τα συμφέροντα του με τρόπο άτεγκτο, λησμονώντας τώρα όλα τα ωφέλη που απεκόμισε τα προηγούμενα χρόνια απο το ενιαίο νομισμα και την ενιαία αγορά.
Στο βαθμό που υπάρχουν Δημοκρατίες στην Ευρώπη, αυτή η αίσθηση υποταγής και καθορισμού της μοίρας ολόκληρων Εθνών με διαδικασίες που εμφανίζονται να είναι συλλογικές, στην πράξη όμως έχουν κυριαρχηθεί απο συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια.
Παρά το γεγονός ότι από οικονομικής απόψεως το πρόγραμμα διάσωσης της Κύπρου έχει μια λογική, (καθώς με το κούρεμα των καταθετών «βγαίνουν τα νούμερα» του προγράμματος), στην ουσία κλιμακώνει την κρίση στην Ευρωπαική Ένωση και την Ευρωζώνη.
Κι αν την προσεχή Τρίτη υπάρξει απόπειρα μαζικής εξόδου κεφαλαίων απο την Κύπρο, η κλιμάκωση απλώς θα έχει επιταχυνθεί.
Προσωπικά αναμένω ότι η Ευρώπη θα περάσει με κατεπείγουσες διαδικασίες νομοθεσία που θα προστατεύει αποτελεσματικά τους καταθέτες, σε συνολικό επίπεδο, ανεξαρτήτως χώρας, προκειμένου να περιορίσει τους φόβους που δημιούργησε το κούρεμα στην Κύπρο.
Διότι οι απλές διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος είναι ειδική περίπτωση (στο κούρεμα των καταθετών) όπως η Ελλάδα ήταν ειδική περίπτωση (στο κούρεμα του χρέους) μάλλον δεν θα αποδειχτούν επαρκής αν χειροτερέψουν οι συνθήκες και χρειαστούν σημαντικά περαιτέρω κεφάλαια σε κάποια χώρα του Νότου.
-Αφήνει πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο επανάληψης του φαινομένου όταν και αν το απαιτήσουν οι περιστάσεις, ενδεχομένως με τελείως διαφορετικές συνθήκες απο αυτές της Κύπρου. Αυτό το διάστημα δεν υπάρχει κανένας απολύτως φόβος για τους καταθέτες των ελληνικών τραπεζών. Ποιος όμως μπορεί πλέον να εγυηθεί απόλυτα το μέλλον, εαν η κατάσταση χειροτερεύσει;
Ετσι ακριβώς επανέρχονται στο προσκήνιο τα τραπεζικά «θέλγητρα» των ισχυρών χωρών της Βόρειας Ευρώπης, ή και της Ελβετίας, έναντι των εύπορων καταθετών της Νότιας Ευρώπης.
Ιδίως όταν στο πλαίσιο αυτής της απόφασης μπλοκαρίστηκαν «δι ολίγον» οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Κύπρο, κι έκλεισαν οι πόρτες των Συνεργατικών Τραπεζών που λειτουργούν και τα Σάββατα.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πιθανότητα υποβολής περιορισμών στην έξοδο κεφαλαίων απο την Κύπρο (μένει να δούμε τι θα γίνει απο Τρίτη) ανοίγει τους ασκούς του αιόλου.
Και υπενθυμίζει τις πληροφορίες ότι το άλλοτε άτεγκτο σε τέτοια θέματα Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ήδη απο το Δεκέμβριο έχει αφήσει να εννοηθεί, μέσω μιας «μελέτης», ότι θεωρεί θεμιτή την επιβολή έκτακτων περιορισμών στην ελέυθερη διακίνηση κεφαλαίων, εφόσον το δικαιολογούν οι περιστάσεις, αρκεί να πρόκειται για προσωρινό μέτρο.
Προφανώς η υπόθεση αυτή έχει και μεγάλες πολιτικές συνέπειες. Κι όχι μόνον στην Κύπρο, όπου φαίνεται ήδη να αποκτούν υπόσταση ιδέες περί εξόδου απο το ευρώ.
Η αίσθηση ότι ένα μικρό και μάλλον εύπορο κράτος «τσαλακώνεται» παντοιοτρόπως από τους ισχυρούς ευρωπαίους... εταίρους του, αποπνέεται δυστυχώς πολύ έντονα απο την τροπή που έλαβε το σχέδιο «διάσωσης» της Κύπρου.
Οι δικαιολογίες που έχουν προβληθεί στο διεθνή Τύπο περι «ξεπλύματος χρήματος» και συνθηκών φορολογικού παραδείσου, βρίσκουν πολύ εύκολα αντίλογο σε περιπτώσεις όπως αυτή της Ελβετίας ή του Λουξεμβούργου.
Γι αυτό και δεν γίνονται πιστευτές, τουλάχιστον απο εκείνο το τμήμα της κοινής γνώμης, που γνωρίζει «πως λειτουργεί το σύστημα».
Το χειρότερο όμως είναι ότι εμπεδώνεται στην κοινή γνωμη του Νότου, η άποψη ότι ο σκληρός πυρήνας του Βορρά προστατεύει τα συμφέροντα του με τρόπο άτεγκτο, λησμονώντας τώρα όλα τα ωφέλη που απεκόμισε τα προηγούμενα χρόνια απο το ενιαίο νομισμα και την ενιαία αγορά.
Στο βαθμό που υπάρχουν Δημοκρατίες στην Ευρώπη, αυτή η αίσθηση υποταγής και καθορισμού της μοίρας ολόκληρων Εθνών με διαδικασίες που εμφανίζονται να είναι συλλογικές, στην πράξη όμως έχουν κυριαρχηθεί απο συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια.
Παρά το γεγονός ότι από οικονομικής απόψεως το πρόγραμμα διάσωσης της Κύπρου έχει μια λογική, (καθώς με το κούρεμα των καταθετών «βγαίνουν τα νούμερα» του προγράμματος), στην ουσία κλιμακώνει την κρίση στην Ευρωπαική Ένωση και την Ευρωζώνη.
Κι αν την προσεχή Τρίτη υπάρξει απόπειρα μαζικής εξόδου κεφαλαίων απο την Κύπρο, η κλιμάκωση απλώς θα έχει επιταχυνθεί.
Προσωπικά αναμένω ότι η Ευρώπη θα περάσει με κατεπείγουσες διαδικασίες νομοθεσία που θα προστατεύει αποτελεσματικά τους καταθέτες, σε συνολικό επίπεδο, ανεξαρτήτως χώρας, προκειμένου να περιορίσει τους φόβους που δημιούργησε το κούρεμα στην Κύπρο.
Διότι οι απλές διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος είναι ειδική περίπτωση (στο κούρεμα των καταθετών) όπως η Ελλάδα ήταν ειδική περίπτωση (στο κούρεμα του χρέους) μάλλον δεν θα αποδειχτούν επαρκής αν χειροτερέψουν οι συνθήκες και χρειαστούν σημαντικά περαιτέρω κεφάλαια σε κάποια χώρα του Νότου.
www.euro2day.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου