Τρίτη 28 Ιουλίου 2015

Το ευρώ, η δραχμή και τα παραμύθια που μας κοιμίζουν

του Γιώργου Παπανικολάου

Πάνω από πέντε χρόνια τώρα, όλα τα πολιτικά κόμματα κρύβουν την αλήθεια από τον λαό. Τελευταία «εφεύρεση» το δίλλημα ευρώ ή δραχμή, που κι αυτό κοιμίζει τον λαό απέναντι στην μια και αναπόδραστη πραγματικότητα. Εμείς πρέπει να αλλάξουμε, όποιο κι αν είναι το νόμισμα.
Το ευρώ είναι ένα ημιτελές νόμισμα, με πολλά προβλήματα, που προκύπτουν από το γεγονός ότι δεν συνοδεύεται από μια δημοσιονομική και πολιτική ένωση. Ως κοινό νόμισμα δε, ωφελεί κυρίως τις ισχυρές εξαγωγικά χώρες του Βορρά (και κυρίως τη Γερμανία), που αν είχαν το δικό τους, θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν το κόστος της ισχυρότερης ισοτιμίας.
Το γεγονός όμως ότι τα οικονομικά προβλήματα δεν εντοπίζονται πια μόνο στο Νότο αλλά κάνουν σταδιακά την εμφάνιση τους και στον πυρήνα της Ευρώπης, ακόμη δε και στο Βορρά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Φινλανδία, δείχνουν ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Στην ουσία αφορά όχι μόνον την Ευρώπη, αλλά συνολικά την αποκαλούμενη «Δύση».
Για κάποιες εκατονταετίες η Ευρώπη, στην αρχή μόνη της και στη συνέχεια μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στο παγκόσμιο στερέωμα. Ακόμη και τον 20ο αιώνα, η Δύση ήταν οικονομικά επικυρίαρχος του πλανήτη. Η κατάσταση όμως αυτή έχει ήδη αρχίσει να αλλάζει με τρόπο που σήμερα μοιάζει αναπόδραστος.
Ένα πρόσφατο γράφημα του Economist Intelligence Unit, αποτυπώνει με ξεκάθαρο τρόπο τα δεδομένα και τις τάσεις. Το οικονομικό κέντρο βάρους μετατοπίζεται διαρκώς προς την Ασία και τον Ειρηνικό, με επίκεντρο βεβαίως την Κίνα και δευτερευόντως την Ινδία, ενώ η σημασία της «Δύσης» γίνεται ολοένα και μικρότερη.
Τη δεκαετία 1980-90 η περιοχή Ασίας Ειρηνικού κατείχε κάτι λιγότερο από το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σε αυτή τη δεκαετία που διανύουμε το ποσοστό έχει φτάσει κοντά στο 35% και οι τάσεις δείχνουν ότι την επόμενη θα είναι κοντά στο 45%, την μεθεπόμενη στο 50% και το 2041-50 θα είναι κοντά στο 55%, με τη Δύση (που στη δεκαετία του 1980 κατείχε μερίδιο της τάξεως του 70%!) να έχει πέσει σε ένα ποσοστό της τάξεως του 35%.

 
Παρότι οι καταστάσεις δεν εξελίσσονται ποτέ γραμμικά στο χρόνο, (εξ ου και οι προβλέψεις πέφτουν συνήθως έξω) οι τάσεις είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικές. Εκτός αν αλλάξει κάτι με τρόπο δραματικό, όλα όσα ξέραμε και όσα ζήσαμε στις προηγούμενες δεκαετίες κινδυνεύουν να ανατραπούν.
Με απλά λόγια η «μπουκιά» της Ευρώπης στην «πίτα» του παγκόσμιου ΑΕΠ γίνεται μικρότερη και η αύξηση της πίτας συνολικά, δεν αρκεί για να καλύψει τη διαφορά. Αυτό το γεγονός, που αντικατοπτρίζεται ήδη στους ρυθμούς ανάπτυξης, δημιουργεί ήδη πιέσεις τόσο σε θέματα κοινωνικού κράτους και ασφάλισης ( καθώς οι παροχές δεν μπορεί παρά να προκύπτουν από τον παραγόμενο πλούτο και την ανακατανομή του, αλλά και να εξαρτώνται από την γήρανση του πληθυσμού), όσο και σε θέματα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, θα πρέπει λοιπόν να εξεταστεί και το αφήγημα της δραχμής, ένα αφήγημα, που όπως και το «ευρώ πάση θυσία», για να είμαστε ειλικρινείς, δεν έχει ποτέ εξηγηθεί αναλυτικά από κανέναν. Όσοι αναπολούν τις εποχές της δραχμής, λησμονούν ίσως ότι τότε, σχεδόν ως το τέλος της ζωής του ελληνικού νομίσματος, η παγκοσμιοποίηση ήταν απλώς μια λέξη, τα περισσότερα από τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης δεν είχαν ουσιώδη ανταγωνισμό με την Ελλάδα (περιλαμβανομένων και των κρατών της Βαλκανικής), ενώ οι γίγαντες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, δεν είχαν ακόμη ξυπνήσει από τον ύπνο τους.
Τα δεδομένα σήμερα είναι εντελώς διαφορετικά. Ο ανταγωνισμός είναι παγκόσμιος και στις περισσότερες περιπτώσεις οι απόπειρες προσέλκυσης εξαγωγών με κύρια βάση την τιμή (και τα χαμηλά μεροκάματα) είναι σχεδόν μοιραίο να αποτύχουν μεσοπρόθεσμα καθώς υπάρχει τεράστια ψαλίδα ανάμεσα σε μας κι στις προαναφερθείσες χώρες, ορισμένες εκ των οποίων (όπως η Κίνα) είναι σχεδόν βέβαιο ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα αρχίσουν πλέον να προσφέρουν προϊόντα πολύ υψηλότερης ποιότητας, σε άκρως ανταγωνιστικές τιμές, όπως συνέβη κάποτε και στην περίπτωση της Ιαπωνίας.
Ποιο είναι το συμπέρασμα με βάση όλα αυτά; Ότι το ερώτημα περί ευρώ ή δραχμής, δεν έχει αυτή τη στιγμή παρά δευτερεύουσα σημασία, για μια μικρή χώρα που είναι ήδη χρεοκοπημένη και στηρίζεται στη βοήθεια των εταίρων της. Η οποία μάλιστα, θα συνεχίσει να στηρίζεται στη βοήθεια τους ακόμη κι αν θελήσει να αποχωρήσει από το ευρώ και να αντιμετωπίσει βραχυ-μεσοπρόθεσμα ακόμη χειρότερες συνέπειες.
Το δίλλημα, είναι εξόχως παραπλανητικό κι εν τέλει κοιμίζει για μια ακόμη φορά την κοινωνία της χώρας, αποκρύπτοντας τις πραγματικές συνθήκες, τις αναπόδραστες αλλαγές που πρέπει να γίνουν αν δεν θέλουμε το βιοτικό μας επίπεδο να κατρακυλήσει στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες.
Αυτό που έχει σημασία είναι να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της χώρας, στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, να καταλάβουμε ότι έχουμε μείνει πίσω από τις εξελίξεις και να προσπαθήσουμε να αντλήσουμε βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό, ώστε να χτίσουμε το δικό μας «εθνικό σχέδιο» εξόδου από την κρίση. Ένα σχέδιο επανίδρυσης της χώρας.
Δυστυχώς, μέχρι τώρα η εθνική συνεννόηση που προϋποτίθεται, κολλάει όχι μόνο σε πληθώρα κατεστημένων συμφερόντων, όχι μόνο σε αναχρονιστικές αντιλήψεις που αντιστέκονται σε κάθε πιθανή αλλαγή, αλλά και σε ιδεοληψίες που ψάχνουν την αριστερή, ή δεξιά ή φιλελεύθερη «ταυτότητα» κάθε εναλλακτικής, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι επί της ουσίας, μέσα στο καθεστώς αναποτελεσματικότητας, προχειρότητας, αναξιοκρατίας,διαφθοράς και συναλλαγής το οποίο εγκαθιδρύσαμε, κανένας δρόμος δεν μπορεί να οδηγήσει σε καλή λύση.
Από εδώ λοιπόν πρέπει να ξεκινήσουμε. Από μια προσπάθεια επανίδρυσης της χώρας με νέους όρους, με πόνο, με δυσκολίες, με το βλέμμα στην κοινωνία και τις ανισότητες που δημιουργούνται. Διότι χωρίς την κοινωνία να ακολουθεί, τέτοιες αλλαγές δεν γίνεται να υλοποιηθούν.
Αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία που έχει η Ελλάδα. Κι αν δεν αξιοποιηθεί, η ολοσχερής πλέον καταστροφή θα είναι θέμα σύντομου χρόνου.
www.euro2day.gr  28/7/2015

Παρασκευή 3 Ιουλίου 2015

48+48(;) ώρες


Μείνανε 48 ώρες μέχρι αυτό το ανόητο δημοψήφισμα που αν δεν ένιωθα την υποχρέωση να πάρω  θέση, θα ντρεπόμουνα να συμμετέχω. Μια απολίτικη επιλογή , χωρίς ερώτημα, χωρίς ώριμο κατασταλαγμένο διακύβευμα, αλλά δυστυχώς μια επιλογή που μαζί με άλλα μας θέτει μπροστά σε πρωτόγνωρα δεδομένα και ερωτήματα.

Ακόμα και έτσι όμως μπροστά μας είναι και μακάρι τις επόμενες 48 ώρες να είναι το μόνο που θα μας απασχολήσει .Βρε Αλέξη ρώτα κανέναν άνθρωπο τι πραγματικά παίζεται 2 ημέρες τώρα στην πραγματική οικονομία και τι αυτή προεξοφλεί ήδη . Και όχι τους καθηγητάδες που σε περιστοιχίζουν, κανέναν κανονικό άνθρωπο. Από αυτούς που «ακούνε» την πραγματικότητα. Δεν θα πω  εδώ τι προεξοφλεί ήδη η αγορά , όσοι έχουν την παραμικρή επαφή ξέρουν. Εκεί στο Μαξίμου και στα πέριξ, ξέρετε;

Αλλά και αμέσως μετά το δημοψήφισμα, σε εκείνες τις άλλες 48 ώρες που δήλωσες ότι θα κλείσεις την συμφωνία (και όντως τόσες ώρες θα έχουμε καιρό, αν τις έχουμε και αυτές και  μάλιστα σχετικά ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα) έχει κανείς καμμία ιδέα τι θα γίνει;
Το αναμενόμενο αποτέλεσμα  μάλλον θα είναι οριακό, αλλά όποιο και να είναι τι θα γίνει μετά; Τα πράγματα θα είναι πολύ άσχημα, και όσοι τυχόν θα χαίρονται  γιατί νίκησαν να ξέρουν ότι θα είναι Πύρειος η νίκη τους.

Ποιός μπορεί να διαχειριστεί το ΝΑΙ; Το παλιό και αποκρουστικό πολιτικό προσωπικό που ξεπετάγεται επιδέξια μέρες τώρα ανάμεσα σε ανθρώπους που γνήσια αγωνιούν για την ευρωπαική πορεία της χώρας; Η μήπως το μηντιακό και επιχειρηματικό κατεστημένο που δίνει τον υπερ πάντων αγώνα, αφού φυσικά έχει βγάλει τα λεφτά του έξω;

Ποιός μπορεί να διαχειριστεί το ΟΧΙ;  Η παρέα που έκανε μέχρι τώρα την διαπραγμάτευση, μαζί με διάφορα «ζαβά»,  μαζί με κάτι άλλα ιδεοληπτικά και  μαζί με τα πιο βρώμικα  απόνερα του παλιού;

Οι ώρες θα είναι δεν θα είναι 48 ακόμα. Όποιος έχει κάτι να κάνει  να ετοιμαστεί γρήγορα.Αλέξη , άλλες ανοχές για έλλειψη προετοιμασίας δεν υπάρχουν ( και παρακάλεσε καλού -κακού  να βγει λίγο μπροστά  το ΝΑΙ για το καλό σου).Είτε θα κάνεις αυτό που πρέπει ή θα καείς ολοκληρωτικά. Και μην διανοηθείς να κοιτάξεις να πιάσεις καμιά γωνία μέχρι να περάσουν τα δύσκολα , όπως σίγουρα σε συμβουλεύουν κάποιοι. Δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα.

Στο όνομα της Αριστεράς, στο όνομα της Ευρώπης , στο όνομα της Δημοκρατίας και στο όνομα του πατριωτισμού θα παιχτούν τις επόμενες ώρες και λίγες ημέρες πολύ βρώμικα παιχνίδια και μαζί και κρίσιμες αποφάσεις.


Πολύ πύκνωσε  ο χρόνος.Μάτια ανοιχτά!

Τετάρτη 1 Ιουλίου 2015

ΝΑΙ ή ΟΧΙ; It's the economy stupid!


Πολύ κουβέντα  και πολιτικός βολονταρισμός τρέχει σε δρόμους και πεζοδρόμια για το ΝΑΙ  και το ΟΧΙ , τις συνέπειες της κάθε επιλογής, μέχρις σημείου διχασμού. Τα επιχειρήματα όλα ανάγονται στην "πολιτική" σφαίρα.Αν δεν είχαμε και τις κλειστές τράπεζες και τις ουρές στα ΑΤΜ, θα νόμιζε κανείς ότι η συζήτηση διεξάγεται σε μάλλον ειδυλλιακές  κανονικές οικονομικές συνθήκες , με όρους πολιτικού επιτραπέζιου παιγνίου .

Με δυο κουβέντες οι υπερασπιστές του ΝΑΙ , θεωρούν ότι η υπερίσχυση του θα δρομολογήσει τις εξελίξεις  για να ανοίξουν οι τράπεζες , να επανέλθει η οικονομική ζωή στα ίσια της, να γίνει άμεση συμφωνία με τους εταίρους-δανειστές και βεβαίως να πέσει η επάρατη κυβέρνηση.
Αντίστοιχα οι υπερασπιστές του ΟΧΙ, θεωρούν ότι η υπερίσχυσή του  θα αναγκάσει τους δανειστές να κάνουν πίσω σε πολλά, νέα συμφωνία θα προκύψει ευνοϊκή για μας, και ομοίως θα ανοίξουν οι τράπεζες κ.λπ.

Και οι δύο πλευρές με διαφορετική εκκίνηση και διαδικασία , καταλήγουν στην ίδια ευτυχή τελική αφήγηση. Λοιπόν , τα νέα είναι άσχημα!

Όποιο και από τα 2 και αν υπερισχύσει (αν φτάσουμε σώοι  μέχρι εκεί βέβαια), από την επόμενη εβδομάδα η πραγματική οικονομική κατάσταση θα τους βγάλει την γλώσσα και θα τους πετάξει κατάμουτρα το It's the economy stupid!

Τράπεζες δύσκολα θα ανοίξουν , η πραγματική οικονομία θα συνεχίσει να είναι σε κώμα, η ασφυξία χρήματος θα γίνει θανατηφόρα και τελικά σύντομα μάλλον θα ανακαλύψουμε ότι δεν έχουμε καν τράπεζες (τότε θα κλάψουμε για τα 10 δις του ΤΧΣ που πανηγυρίσαμε ότι δεν τα θέλουμε και τα δώσαμε πίσω Γιάνη)
Την συνέχεια την φανταζόμαστε όλοι μας, δεν χρειάζεται να γίνουμε πιο περιγραφικοί σαν βραδινά δελτία ειδήσεων που κράζουν πάνω από πτώματα.

Δυστυχώς οι πρωταγωνιστές στην επιχειρηματολογία και του ΝΑΙ και του ΟΧΙ θα συνεχίσουν ακάθεκτοι να ρίχνουν εκατέρωθεν ευθύνες. Και λοιπόν;
Οι πραγματικά αδύνατοι αυτής της κοινωνίας θα ζήσουν ένα νέο όλεθρο και στα παλιά τους τα παπούτσια ποιος φταίει πιο πολύ.Θα φάνε όποιον τύχει μπροστά τους , τόσο απλά. Και οι συνέπειες δεν θα εξαντληθούν σε οικονομικό επίπεδο μόνο.Θα καλύψουν όλες τις πλευρές της ζωής ( δημοκρατία, κοινωνικές υποδομές, διεθνείς σχέσεις κλπ)
Οι δε δυνατοί, τι τους νοιάζει; Αυτοί τα συμφέροντά τους και τα λεφτά τους έξω τα έχουν.
Και θα συνεχίζουν να λυμαίνονται (παλιά και νέα τζάκια) τον εναπομείναντα πλούτο της χώρας, θα συνεχίσουν να κουνάνε το δάχτυλο στις λαικάτζες που δεν ξέρουν τι ψηφίζουν και καλά να πάθουν, ενώ θα επιμένουν ότι "πάσει θυσία " ( των άλλων βεβαίως) "παραμένουμε Ευρώπη"

Υπάρχει κάποιος -κάποια πολιτική δύναμη- να μιλήσει σήμερα όχι αύριο, να πει την αλήθεια και να σημάνει συναγερμό μπας και έστω στο τελευταίο λεπτό σωθεί ότι μπορεί να σωθεί;

Λόγω πολιτικής καταγωγής από την Αριστερά -και επειδή παρ όλες τις καίριες διαφωνίες μου με την κρατούσα αριστερή εκδοχή δεν θα υποκύψω σε γενιτσαρισμούς- θα ήθελα να είναι ο Αλέξης ή κάποιος άλλος από την Αριστερά να το κάνει. Ξέρω ότι ματαιοπονώ.Ότι η Αριστερά θα πέσει για μια φορά ακόμα στην λούμπα και θα φορτωθεί όσες αμαρτίες της αναλογούν και ακόμα περισσότερες που δεν της αναλογούν.Και το χειρότερο από όλα: τα κοινωνικά στρώματα που υποτίθεται ότι εκφράζει και υπερασπίζεται  θα υποστούν τα πάνδεινα. Και τότε θα δούμε τι σημαίνει αξιοπρέπεια και με τι αγοράζεται

Καλό βράδυ να έχουμε και ποιος ξέρει, ίσως να γίνει κανένα θαύμα