Του Γιάννη Βούλγαρη
«Τώρα πια τα κόµµατα δεν κατόρθωναν να συνοψίσουν τις αποκλίνουσες πολιτικές επιδιώξεις και να οδηγούν τα ετερόκλητα συµφέροντα σε µια ορισµένη κατεύθυνση. Εντυπωσιακά προγράµµατα και εντυπωσιακές νοµοθετικές πρωτοβουλίες αποκλείονταν, γιατί το δηµόσιο ταµείο ήταν άδειο και η Ελλάδα είχε τεθεί υπό τον διεθνή οικονοµικό έλεγχο». (Hering G., Τα πολιτικά κόµµατα στην Ελλάδα 1821-1936 , τ. Β’, σ. 723, Μορφωτικό Ιδρυµα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2004. Αναφέρεται στη µετά τη χρεοκοπία του 1893-97 περίοδο).
Μερικές φορές η Ιστορία µοιάζει να µιλά για το σήµερα. Αυτή είναι η γοητεία αλλά και η παγίδα που σου στήνει, γιατί επαναλήψεις δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όµως οι σκέψεις που σου υποβάλλει. Οπως π.χ. ότι µετά τις χρεοκοπίες 1893-97 και 1930-31, τα τότε κοµµατικά συστήµατα ξεπεράστηκαν όχι τόσο λόγω των οικονοµικών κρίσεων όσο γιατί έµειναν πασιφανώς εγκλωβισµένα στα στερεότυπα, στον τρόπο σκέψης και στον πολιτικό λόγο της προηγούµενης περιόδου που έκλεινε. Σαν να πέθαναν από γεράµατα και όχι από βίαιο θάνατο.
Πιστεύω ότι το ελληνικό κοµµατικό σύστηµα έχει µπει σε ανάλογη δοκιµασία. Ολα τα κόµµατα µένουν παγιδευµένα στην προηγούµενη πολιτική φάση, αδυνατώντας να συγχρονιστούν µε τη δραµατικότητα των εξελίξεων ή να εκφέρουν λόγο αυτοκριτικής και αυτογνωσία. Επειδή όµως η κρίση των κοµµατικών συστηµάτων είναι συνήθως µια αργόσυρτη διαδικασία µε αβέβαιη κατάληξη, δεν χρειάζεται ούτε αντιπολιτική δηµαγωγία ούτε αφελή πίστη σε δήθεν µαγικές θεσµικές λύσεις.
«Τώρα πια τα κόµµατα δεν κατόρθωναν να συνοψίσουν τις αποκλίνουσες πολιτικές επιδιώξεις και να οδηγούν τα ετερόκλητα συµφέροντα σε µια ορισµένη κατεύθυνση. Εντυπωσιακά προγράµµατα και εντυπωσιακές νοµοθετικές πρωτοβουλίες αποκλείονταν, γιατί το δηµόσιο ταµείο ήταν άδειο και η Ελλάδα είχε τεθεί υπό τον διεθνή οικονοµικό έλεγχο». (Hering G., Τα πολιτικά κόµµατα στην Ελλάδα 1821-1936 , τ. Β’, σ. 723, Μορφωτικό Ιδρυµα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2004. Αναφέρεται στη µετά τη χρεοκοπία του 1893-97 περίοδο).
Μερικές φορές η Ιστορία µοιάζει να µιλά για το σήµερα. Αυτή είναι η γοητεία αλλά και η παγίδα που σου στήνει, γιατί επαναλήψεις δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όµως οι σκέψεις που σου υποβάλλει. Οπως π.χ. ότι µετά τις χρεοκοπίες 1893-97 και 1930-31, τα τότε κοµµατικά συστήµατα ξεπεράστηκαν όχι τόσο λόγω των οικονοµικών κρίσεων όσο γιατί έµειναν πασιφανώς εγκλωβισµένα στα στερεότυπα, στον τρόπο σκέψης και στον πολιτικό λόγο της προηγούµενης περιόδου που έκλεινε. Σαν να πέθαναν από γεράµατα και όχι από βίαιο θάνατο.
Πιστεύω ότι το ελληνικό κοµµατικό σύστηµα έχει µπει σε ανάλογη δοκιµασία. Ολα τα κόµµατα µένουν παγιδευµένα στην προηγούµενη πολιτική φάση, αδυνατώντας να συγχρονιστούν µε τη δραµατικότητα των εξελίξεων ή να εκφέρουν λόγο αυτοκριτικής και αυτογνωσία. Επειδή όµως η κρίση των κοµµατικών συστηµάτων είναι συνήθως µια αργόσυρτη διαδικασία µε αβέβαιη κατάληξη, δεν χρειάζεται ούτε αντιπολιτική δηµαγωγία ούτε αφελή πίστη σε δήθεν µαγικές θεσµικές λύσεις.