Δευτέρα 26 Αυγούστου 2013

Κυριακή 18 Αυγούστου 2013

Κόντρα στην κακοφωνία

Ας μην φωνάζουμε πολύ.Δεν σπάει η κακοφωνία με φωνές.Ούτε η δημόσια , ούτε η κατ' ιδίαν.
Μια στις τόσες  ας κατανοήσουμε την αξία της σιωπής, τον άγριο και γόνιμο ήχο της.
Ακόμα και όταν τίποτε δεν θα αλλάξει, τουλάχιστον «…ωφελέειν ή μη βλάπτειν»


                               

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2013

Τα δύσκολα


Είναι γόνιμη η μοναξιά, επειδή είναι δύσκολη. Ένας παραπάνω λόγος για να επιχειρήσουμε κάτι, πρέπει να ’ναι η δυσκολία που το κάτι αυτό παρουσιάζει. 
 Γόνιμος είναι κι ο έρωτας: επειδή κι ο έρωτας είναι δύσκολος. Έρωτας του ανθρώπου για τον άνθρωπο: ίσως αυτό να ’ναι το δυσκολότερο απ’ όσα μας έταξεν η μοίρα, το πιο απόμακρο, η τελευταία δοκιμασία, το έργο που όλα τ’ άλλα δεν είναι παρά προετοιμασία και προπαρασκευή του.

 Αναρωτηθήκατε αν οι μεγάλες θλίψεις δε διαπεράσανε το εσώτερο Είναι σας; Αν δεν αλλάξατε, σεις, κάπου, σε κάποιο σημείο της υπόστασής σας, την ώρα που ήσαστε θλιμμένος; Επικίνδυνες και βλαβερές είναι μονάχα κείνες οι θλίψεις που, για να τις βουβάνουμε, τις σέρνουμε μέσα στον όχλο. Όπως οι αρρώστιες που γιατρεύτηκαν ανόητα κι επιπόλαια, πισωπλατίζουν κι εκείνες για λίγο μόνο, κι έπειτα ξαναγυρνάνε πιο τρομερές. Και στοιβάζονται εντός μας κι είναι ζωή κι αυτές, ζωή καταφρονεμένη όμως, χαμένη ζωή, που δεν τη ζήσαμε, και που μπορεί ωστόσο να μας φέρει στο θάνατο.

Ρίλκε, από τα "Γράμματα σε έναν νέο ποιητή"

Παρασκευή 9 Αυγούστου 2013

Θάψτε το χρέος για πάντα στην ευρωζώνη


Εισαγωγή από anestios: Καλοκαίρι είναι, καιρός να μελετήσουμε πιο νηφάλια, όσο μας το επιτρέπει η ψυχολογία των καιρών και το γύρω μας δράμα.Μια αρκετά ψύχραιμη, αναλυτική και πάντως νηφάλια παρουσίαση από ένα κατά τεκμήριο σοβαρό think  tank στην Ευρώπη.Μπορεί κανείς να συμφωνήσει ή διαφωνήσει εν μέρει ή εν όλω. Αλλά δεδομένης της έλλειψης σοβαρών προσεγγίσεων στο δημόσιο διάλογο, σίγουρα θα φανεί χρήσιμο προς προβληματισμό και σκέψη.Αυτά δηλαδή που μας λείπουν.

Των Pierre Paris και Charles Wyplosz

Η κρίση χρέους της ευρωζώνης επιδεινώνεται παρά τα φαινόμενα για το αντίθετο. Τα spreads των ομολόγων της ευρωζώνης έχουν συρρικνωθεί, οδηγώντας κάποιους να νομίζουν ότι η κρίση υποχωρεί. Ωστόσο, η συρρίκνωση αυτή δεν οφείλεται σε κάποια βελτίωση των θεμελιωδών. Συνέβη αφότου η ΕΚΤ ανακοίνωσε το πρόγραμμα ΟΜΤ. Το «οτιδήποτε χρειαστεί» του Mario Draghi, έκανε το μαγικό: οι επενδυτές πιστεύουν ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε και θα το κάνει, να αντιμετωπίσει την άνοδο των spreads μεσοπρόθεσμα.
 Αλλά αυτό σημαίνει πως οι πληροφορίες των spreads είναι συγκεχυμένες: τα spreads δεν μας δείχνουν πλέον τι σκέφτονται οι επενδυτές για τη βιωσιμότητα του χρέους. Αντανακλούν ένα μείγμα προσδοκιών για τη βιωσιμότητα του χρέους και προβλέψεων για τις αντιδράσεις της ΕΚΤ.
 Αυτό είναι ένα ακόμη παράδειγμα του Νόμου Goodhart –μια μεταβλητής που γίνεται στόχος, σύντομα χάνει την αξιοπιστία της ως αντικειμενικός δείκτης.

Πώς να μετρηθεί η κρίση χρέους της ευρωζώνης
 Αυτό μας αφήνει με ένα χονδροειδές μέτρο –την εξέλιξη των δημοσίων χρεών- ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τα spreads ήταν σαφώς καλύτεροι δείκτες πριν το ΟΜΤ. Υπάρχουν αρκετά προβλήματα με τις αναλογίες χρέους προς ΑΕΠ:
 Τα μεικτά χρέη είναι ακαθάριστα, δηλαδή αγνοούν τη δημόσια περιουσία.
 Τα μεικτά χρέη αγνοούν μη χρηματοδοτούμενες δημόσιες υποχρεώσεις, όπως οι συντάξεις και η υγειονομική περίθαλψη.
 Στις περισσότερες χώρες οι μη χρηματοδοτούμενες υποχρεώσεις –οι οποίες περιλαμβάνουν το εν δυνάμει κόστος της διάσωσης τραπεζών όταν και εάν καταρρεύσουν- είναι κατά πολύ μεγαλύτερα σε σχέση με τη δημόσια περιουσία που μπορεί να πουληθεί. Το ΑΕΠ είναι ένα στατικό μέτρο της ικανότητας πληρωμών. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ παίζει επίσης ρόλο.
 Επισημαίνοντας ότι η ανάπτυξη της ευρωζώνης μοιάζει να έχει «γλιστρήσει» σε μια πιο βραδεία φάση, ο παρανομαστής του ΑΕΠ είναι πιθανό να αυξάνεται βραδύτερα από ό,τι στη δεκαετία του ’90.

Τα τρία σημεία μαζί υποδηλώνουν ότι η αναλογία χρέους/ΑΕΠ στη δεκαετία του 2010 απεικονίζει μια πιο αισιόδοξη εικόνα για τη βιωσιμότητα από ό,τι τα ίδια επίπεδα στη δεκαετία του ’90. Στο σχήμα 1 εμφανίζεται η αναλογία δημοσίου χρέους/ΑΕΠ για την ευρωζώνη ως σύνολο, μαζί με τις χώρες με το υψηλότερο και το χαμηλότερο ποσοστό (αγνοώντας τις δύο ειδικές περιπτώσεις της Εσθονίας και του Λουξεμβούργου).
 Ακόμη και εάν συμπεριληφθούν οι αισιόδοξες εκτιμήσεις για το 2013, το ποσοστό αυτό μπορεί μόνο να επιβεβαιώσει ότι η κατάσταση επιδεινώνεται. Εάν το δημόσιο χρέος έμοιαζε πιθανό να είναι βιώσιμο το 2008, η πιθανότητα είναι ακόμη υψηλότερη τώρα. Είναι εντυπωσιακό πως αυτό ισχύει ακόμη και για την Ελλάδα, παρά την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της το 2011, το οποίο ήταν αρκετά μεγάλο για να χρεοκοπήσει το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Για να το θέσουμε διαφορετικά, όχι μόνο δεν έχει επιλυθεί το αρχικό πρόβλημα, αλλά επίσης έχει γίνει χειρότερο. Δεν μπορεί να υπάρξουν εκπλήξεις εδώ. Η σταθεροποίηση του προϋπολογισμού δεν μπορεί να λειτουργήσει στη διάρκεια μιας ύφεσης όπως επισημάνθηκε κατά την έναρξη της κρίσης.


Ποιες είναι οι επιλογές σήμερα;

Το πρόβλημα χρέους δεν μπορεί να αποφευχθεί. Όταν το χρέος είναι μη βιώσιμο, δεν μπορεί να διατηρηθεί. Το μόνο ερώτημα είναι πώς και πότε έρχεται η κρίση. Εδώ ακολουθούν πέντε επιλογές που μπορεί να αντιμετωπίσουν το τέλμα του χρέους.

Τρίτη 6 Αυγούστου 2013

Δευτέρα 5 Αυγούστου 2013

Από τη χρεοκοπία του ’32 στη δικτατορία του ’36

Του Γ.Μαλούχου

Αν και η κοινή συνείδηση έχει καταγράψει την 4η Αυγούστου 1936 ως την ημέρα της ανόδου του Ιωάννη Μεταξά στην εξουσία, η πραγματικότητα είναι διαφορετική: ο Μεταξάς έγινε πρωθυπουργός αρκετούς μήνες πριν, στις 29 Απριλίου του ίδιου έτους. Οχι μέσα από κίνημα, αλλά μέσα από την ίδια τη Βουλή, η οποία του έδωσε μάλιστα πρωτοφανή πλειοψηφία 241 ψήφων, επικυρώνοντας τον διορισμό του ως πρωθυπουργού από τον βασιλέα Γεώργιο Β’ μετά τον ξαφνικό θάνατο του πρωθυπουργού Δεμερτζή. Το πώς και το γιατί η χώρα κατέληξε στα χέρια του Μεταξά είναι μια ιστορία που ξεκινά τέσσερα χρόνια πριν, τον Απρίλιο του 1932, όταν η Ελλάδα κήρυττε πτώχευση με την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών Γεωργίου Μαρή, για να περιδινηθεί έκτοτε στην εναλλαγή σειράς κυβερνήσεων, που, τελικά, δεν κατάφεραν να βρουν βιώσιμη λύση στο ζήτημα του χρέους.
 
Το 1932 το συνάλλαγμα από τις εξαγωγές της χώρας πήγαινε σε ποσοστό 81% για την εξυπηρέτηση του χρέους, τη στιγμή που στη Βουλγαρία το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 16% και στην Ουγγαρία, όπου ήταν και το μεγαλύτερο όλων των άλλων χωρών πλην της Ελλάδας, στο 48%. Η κρίση είχε γίνει πια ασφυξία. Τους τελευταίους μήνες της πρωθυπουργίας του, το 1932, ο Ελευθέριος Βενιζέλος έχει καταβάλει δραματικές προσπάθειες νέας δανειοδότησης της χώρας από το Παρίσι, το Λονδίνο και τη Ρώμη, που έχουν καταλήξει άκαρπες. Για την Ουάσιγκτον, η οποία βρισκόταν ακόμη μεταξύ του Κραχ και του «Νιου Ντιλ», δεν υπήρχε θέμα συζήτησης, όπως και για το Βερολίνο, το οποίο ήταν ακόμη εξαιρετικά επιβαρυμένο με τις πολεμικές αποζημιώσεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και έμπαινε ήδη στην τροχιά της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία.

Λίγο πριν και διαρκώς μετά την πτώχευση του '32 το πρόβλημα του χρέους ήταν το μόνιμο υπόστρωμα πίσω από όλες τις εσωτερικές διεργασίες. Η πολύ έντονη κοινωνική πίεση που είχε προκαλέσει η πτώχευση γεννούσε άλλωστε και τον έντονο φόβο της ανόδου του ΚΚΕ - σε μια εποχή που η Οκτωβριανή Επανάσταση έστηνε το διεθνικό καθεστώς της και σκορπούσε τον φόβο στον «αστικό» πολιτικό κόσμο. Ο συνδυασμός της κοινωνικής πίεσης από τις επιπτώσεις της χρεοκοπίας και της εσωτερικής αίσθησης αστάθειας και της διαρκώς αυξανόμενης εξωτερικής πίεσης στη χώρα από τους ξένους ομολογιούχους έδωσε όμως και πολύ έδαφος στις ιδέες του ολοκληρωτισμού. Πέραν του Μεταξά, αντικομμουνιστικές και αντισημιτικές οργανώσεις όπως οι «Τριεψιλίτες» (Εθνική Ενωσις Ελλάς) που είχαν εμφανιστεί αρχικά το 1927 στη Θεσσαλονίκη με αντιγραφή των ιδεών των Ιταλών Φάσι και των Γερμανών Ναζί επιχειρούσαν να κυριαρχήσουν. Αργότερα το Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα, το οποίο δημιούργησε τον φόβο μιας έμμεσης ανόδου του νεαρού ΚΚΕ στην εξουσία, συνέβαλε ακόμη περισσότερο σε εκείνη την κατεύθυνση.

Με την ψήφο των δύο μεγάλων κομμάτων
Η τελευταία προπολεμική Βουλή, που είχε προκύψει από τις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου του 1936, οι οποίες διεξήχθησαν με απλή αναλογική, ήταν και η τελευταία στην οποία συγκρούστηκαν οι δύο μεγάλες ελληνικές παρατάξεις, οι βενιζελικοί και οι αντιβενιζελικοί. Η μεγάλη ιστορική ειρωνεία είναι ότι εκείνη η Βουλή ήταν μάλιστα αναθεωρητική... Αμέσως μετά τον σχηματισμό της σε σώμα, η Βουλή, η οποία είχε μπροστά της το μέγα πρόβλημα της διαπραγμάτευσης του χρέους, αλλά και το διχαστικό ζήτημα της επανόδου των βενιζελικών αξιωματικών που είχαν φύγει από το στράτευμα μετά το Κίνημα του '35, αδυνατούσε να δώσει άλλη κυβέρνηση και διχοτομήθηκε σε δύο στρατόπεδα με συμμετοχή πολλών κομμάτων το καθένα: η βενιζελική / δημοκρατική παράταξη οχυρώθηκε με ένα συνολικό ποσοστό λίγο πάνω από το 45% και 142 έδρες και η αντιβενιζελική με ποσοστό αθροιστικά λίγο πάνω από 47,5% και 143 έδρες. Το Κομμουνιστικό Κόμμα έλαβε 5,6% και εξέλεξε 15 βουλευτές. Στην αρχή, λόγω του Συμφώνου Σοφούλη - Σκλάβαινα, θεωρήθηκε βέβαιο ότι οι βουλευτές του ΚΚΕ θα παίξουν τον ρόλο του «ρυθμιστή» στον σχηματισμό κυβέρνησης. Τελικά ήταν η μόνη ομάδα που είχε κάθετη άρνηση στην παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στον Ιωάννη Μεταξά και επιχειρηματολογούσε ανοιχτά στη Βουλή ότι η τοποθέτησή του θα οδηγούσε σε δικτατορία. Οι εναργέστερες τοποθετήσεις της περιόδου για τον κίνδυνο για τη δημοκρατία προέρχονται από τον μαρξιστή Σεραφείμ Μάξιμο, ιδίως στο βιβλίο του «Κοινοβούλιο ή δικτατορία».

Η άνοδος του Μεταξά στην εξουσία, αν και τυπικά κοινοβουλευτική, είχε από την αρχή σαφή χαρακτηριστικά δικτατορικού τύπου: με απόφασή της η Βουλή αυτοκαταργήθηκε εκείνη την ίδια ημέρα για τους επόμενους μήνες, δίνοντας στον Μεταξά το δικαίωμα να κυβερνά με βασιλικά διατάγματα ως την επαναφορά στις πλήρεις δραστηριότητές της, η οποία όμως δεν πρόλαβε να συντελεστεί, καθώς ο αρχηγός του μικρού κόμματος των έξι βουλευτών κήρυξε στις 4 Αυγούστου και τυπικά τη δικτατορία...

Την πραγματικότητα περιγράφει με ενάργεια στην αγόρευσή του στη Βουλή στις 29 Απριλίου ο βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος Βάσος Στεφανόπουλος: «Χθες ακόμη εις μίαν μακράν ολονύκτιον συνεδρίασιν ηναγκάσθημεν να κηρύξωμεν την χρεωκοπίαν του λεγομένου κοινοβουλευτισμού. [...] Και τα 240 ΝΑΙ, τα οποία εξεφώνησαν εις την αίθουσαν ημών εις την ψήφον εμπιστοσύνης, ήσαν 240 υπογραφαί κάτωθι της τρομεράς διαπιστώσεως ότι εχρεωκοπήσαμεν ως κοινοβουλευτισμός, εξεπέσαμεν ως Συνέλευσις, εχάσαμεν την συνείδησιν του προορισμού μας ως εθνική κυριαρχία. Και έτι πλέον, κύριοι βουλευταί. Εχάσαμεν ίσως και τον ψυχικόν σύνδεσμον προς τον λαόν, τον οποίον ενετάλημεν να διακυβερνήσωμεν. Διότι τι είδους ψυχικός σύνδεσμος είναι δυνατόν να διατηρηθεί όταν ο μεν λαός φωνάζει "δεν θέλω να με κυβερνήσει ο κ. Μεταξάς", ημείς δε αδιαφορούντες προς την κραυγήν ταύτην απαντώμεν: "Και όμως, θα σε κυβερνήσει ο Μεταξάς!"»...

Η προειδοποίηση Σοφούλη
Από την άλλη πλευρά, ένα πολύ «βαρύ» πολιτικό όνομα, ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων, του μεγαλύτερου στη Βουλή, και διάδοχος τουΕλευθερίου Βενιζέλου, έλεγε την ίδια ημέρα στη Βουλή: «Μέσα εις την ατμόσφαιραν η οποία περιβάλλει την ζωή μας, εισπνέομεν όλοι, χωρίς να το καταλάβωμεν, μία γενναίαν δόσιν υποκρισίας. Κοπτόμεθα πάντες και εκτραγωδούμεν τον κίνδυνον τον απώτερον του κομμουνισμού, διά να καλύψωμεν τον κίνδυνον τον οποίον ημείς οι ίδιοι δημιουργούμεν, οι προστάται δήθεν και υπερασπισταί του αστικού καθεστώτος. [...] Και η καταφρόνησις προς πάσαν ηθικήν αξίαν και προς πάσαν ηθικήν έννοιαν έχει κλονίσει πλέον τα θεμέλια του κοινωνικού καθεστώτος, ώστε να μη υπολείπεται πλέον εις τους ενδεχόμενους ανατροπείς του κοινωνικού καθεστώτος βαρύ το έργον».
 
Η συμφωνία για την αποπληρωμή του χρέουςΧαρακτηριστικό της καθοριστικής σημασίας που είχε το ζήτημα του χρέους για τις εσωτερικές εξελίξεις είναι τo γεγονός ότι, μόλις δύο εβδομάδες μετά την επίσημη κήρυξη της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, στις 20 Αυγούστου, ο Μεταξάς συμφωνεί να καταβάλει το 40% για το έτος '35-'36 και το 40% για το έτος '36-'37. Ο Μεταξάς ανακοίνωσε προσωπικά τη συμφωνία στον Γεώργιο, που βρισκόταν στην Κέρκυρα, σε διακοπές, φιλοξενώντας τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο H'.

Ηταν όλοι ικανοποιημένοι. Λίγους μήνες αργότερα, όμως, την άνοιξη του 1937, το Συμβούλιο των Ομολογιούχων, μέσω της βρετανικής κυβέρνησης, ζητεί εκ νέου από την ελληνική το ποσοστό αυτό να ανέλθει στο 50%... Οι διαπραγματεύσεις ξεκινούν από την αρχή και οι πιέσεις κυριαρχούν εκ νέου στη χώρα, μέχρι που γεγονότα πολύ ευρύτερης σημασίας θα τις θέσουν σταδιακά σε δεύτερη μοίρα καθώς η Ευρώπη προετοιμάζεται για τον μεγαλύτερο πόλεμο της Ιστορίας... 
 

BHMA 4/8/2013

Σάββατο 3 Αυγούστου 2013


Φίλος μου θύμησε τη συναυλία του Rory Gallagher , Σεπτέμβρη του 81 στην Φιλαδέλφεια. Από αυτά που μένουν να λές "'Ημουν και εγώ εκεί..."

Το αγαπημένο μου Tattoo'd Lady ( σε ένα άλλο live  το 1975)