Η κοινή λογική υποστηρίζει ότι η οικονομική κρίση που προήλθε από τις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι το αγγλοσαξονικό οικονομικό μοντέλο είναι πάρα πολύ επικίνδυνο και πολύ βαθιά προβληματικό ώστε να διδάξει οτιδήποτε χρήσιμο στον υπόλοιπο κόσμο. Αν ήταν καλό, εξάλλου, πώς θα μπορούσαν να είχαν υποστεί σχεδόν θεαματική κατάρρευση τα τραπεζικά συστήματα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου;
Αλλά το
κύρος του αγγλοσαξονικού χρηματοπιστωτικού συστήματος αυξήθηκε στη
δεκαετία του 1990, τουλάχιστον εν μέρει, επειδή το αντίπαλο δέος
φαίνεται να είχε αποτύχει τόσο θεαματικά στη χώρα που θεωρείται ο
μεγαλύτερος υποστηρικτής του.
Στη
δεκαετία του 1980 οι ιαπωνικές τράπεζες χρηματοδότησαν μία από τις
μεγαλύτερες φούσκες μετοχών και ακινήτων όλων των εποχών. Η απερίσκεπτη
επένδυση τους ίσως παρομοιάζεται μόνο με τις πρόσφατες δαπάνες στην Κίνα
(της οποίας οι τράπεζες, παρεμπιπτόντως, έχουν ορισμένα κοινά
χαρακτηριστικά με αυτές της Ιαπωνίας).
Πρέπει
άραγε να αποτύχουν όλα τα χρηματοπιστωτικά συστήματα; Ο Hyman Minsky,
ένας από τους πιο λαμπρούς - αν και υποτιμημένους - οικονομολόγους, του
20ού αιώνα υποστήριξε ότι δεν είναι δυνατόν να σχεδιαστεί ένα
χρηματοπιστωτικό σύστημα ανθεκτικό στις κρίσεις. Οι τράπεζες δρουν ως
μεσάζοντες μεταξύ αποταμιευτών, οι οποίοι εκτιμούν τη σταθερότητα πάνω
απ'όλα, και δανειοληπτών, οι οποίοι συνήθως τείνουν να αναλαμβάνουν
κινδύνους με τα δάνειά τους. Η ιστορία δείχνει ότι είχε δίκιο. Καμία
αναπτυσσόμενη οικονομία δεν έχει να επιδείξει ένα σταθερό
χρηματοπιστωτικό σύστημα. Στην πραγματικότητα, η μακροπρόθεσμη
δημιουργία πλούτου περιέρχεται πλέον σε κοινωνίες, στις οποίες το
χρηματοπιστωτικό σύστημα δίνει πιο πρόθυμα κεφάλαια σε επιχειρηματίες.
Αλλά όσο περισσότερο ένα οικονομικό σύστημα είναι πρόθυμο να
χρηματοδοτήσει νέες 'επικίνδυνες' επιχειρήσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η
πιθανότητα αστάθειας του τραπεζικού τομέα.
Αυτό,
ίσως, είναι ο λόγος που το σύστημα που επέφερε την κρίση του 2008,
χρηματοδότησε επίσης τις επαναστάσεις στο χώρο των υπολογιστών και του
διαδικτύου. Ο Βέλγος ιστορικός Raymond de Roover εξήγησε ότι, κατά τον
19ο αιώνα, «η απερίσκεπτη τραπεζική, ενώ προκαλεί πολλές ζημιές στους
πιστωτές, επιτάχυνε την οικονομική ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ
ένα σταθερό τραπεζικό σύστημα μπορεί να είχε καθυστερήσει την οικονομική
ανάπτυξη του Καναδά.»
