Σκοτεινή, ρευστή Ευρώπη

του Νίκου Ξυδάκη

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη: η ρευστοποίησή της. Οχι μόνο προς ένα revival του σκοτεινού της Μεσοπόλεμου, σε ό,τι αφορά την πολιτική φόρμα της μισαλλοδοξίας και τού αυταρχισμού. Αλλά ρευστοποίηση προς μια αποκλίνουσα πορεία περίκλειστων εθνών-κρατών, με φτωχοποιημένους λαούς, τους ηττημένους της παγκοσμιοποίησης, υπεργολάβους γερμανικών και global βιομηχανιών, εισαγωγείς φτηνών προϊόντων μαζικής κατανάλωσης made in Asia, πιόνια σε γεωπολιτικά παίγνια, έθνη λευκών macho χριστιανών έτοιμα πάλι να αναμετρηθούν με τον γείτονα, τον εβραίο, τον πρόσφυγα, το μετανάστη.

Έθνη διψασμένα για ταυτοτικές ανασκαφές, ολοπρόθυμα να αυτοπροσδιοριστούν έναντι εχθρών, εσωτερικών και εξωτερικών, συνηθέστατα εχθρών επινοημένων από κυνικούς δημαγωγούς και αυταρχικούς ηγέτες, που θαυμάζουν την democrature του Πούτιν και του Ερντογάν. Εθνη αλαφιασμένα από τον ορντολιμπεραλισμό, τη δομική υποαπασχόληση, τη διαρκή υπόσχεση της επισφάλειας, τη διαρκή ερείπωση της μεσαίας τάξης και της χρυσής τριακονταετίας ― στη Δύση. Έθνη αμάθητα στον κοινοβουλευτισμό, τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς, την κοινωνία των πολιτών, την λεπτή τέχνη των προωθητικών συμβιβασμών, την πρωτογενή αξία των κατακτήσεων του κράτους δικαίου, έθνη που αναθυμούνται τα πογκρόμ των Αλλων, των αλλοφύλων και ετερόδοξων ― στην Ανατολή. Έθνη που δεν θέλουν να θυμούνται τι συνέβη στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, χαρακώματα, σφαγεία, αέρια μουστάρδας, νύχτες κρυστάλλων, άουτο ντα φε, λάγκερ, γενοκτονίες, μούσελμαν ― σε Ανατολή και Δύση.

Έθνη που αναζητούν ταυτότητα πάλι στην άμωμη φυλή, την ανάδελφο, στη γραμή του αίματος, στην τέφρα, στη μοναξιά του αποκλεισμού.

Δεν είναι υπερβολή. Δεν είναι φαντασιοκοπία των ροζ αριστερών, των σοφτ φιλελελεύθερων, των χίπστερ δικαιωματιστών. Και είναι πολύ περισσότερο, πολύ πιο βαθύ και άγριο από μια ορισμένη ορθόφρονα ρητορική, σαν αυτές που μηρυκάζουν γραφειοκράτες Βρυξελλών και σύνεδροι σε πληρωμένες ημερίδες.

Η υλική σπάνη, το γυμνό φαντασιακό, η υπαρξιακή αμηχανία κατακλύζεται από κύματα αυτοπολλαπλασιαζόμενης προπαγάνδας: της νεολίμπεραλ ΤΙΝΑ, του χλιαρού κορέκτ και του καυτού μίσους ταυτοχρόνως. Η ταυτοτική τρικυμία αναζητεί γκουρού και σωτήρες.

Μεσσίες από την παλαιά Ευρώπη: ο χίπστερ νεοφασισμός της Casapound (ο οίκος του Εζρα Πάουντ…), ο διαφοριστικός ρατσισμός του GRECE και της γαλλικής Νέας Δεξιάς, τα ευρασιατικά δόγματα και η Τέταρτη Πολιτική Θεωρία του Ρώσου Αλεξάντρ Ντούγκιν. Οι Γάλλοι και Ιταλοί επικαλούνται τον Γκράμσι και τους Καταστασιακούς, για να στολίσουν τον φασισμό και τον ρατσισμό, ισχυρίζονται ότι είναι εθνικιστές με κοινωνικό πρόσωπο. Πόσο οικεία ακούγονται, πόσο μοιάζουν με τις υλακές και τους δεκάρικους εγχώριων μεταφασιστών…

Όλοι δημοφιλείς διδάχοι στην ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, προσκεκλημένοι πανεπιστημίων, επισκέπτες των Βαλκανίων και της Μεσευρώπης. Τράπεζες Ρώσων ολιγαρχών διευκολύνουν με ελκυστικά δάνεια ευρωκεπτικιστές και σεπαρατιστές. Ο Αλαίν ντε Μπενουά γοητεύει πολιτικούς της εγχώριας σκληρής δεξιάς· ο Ντούγκιν γοητεύει εγχώριους σταλινογενείς και συνωμοσιολόγους.

Μεσσίες από τον Νέο Κόσμο: ο Στιβ Μπάνον, ο σύμβουλος πίσω από την εκλογική επιτυχία του Προέδρου Τραμπ, διαδίδει τις ακροδεξιές ιδέες του στη αδύναμη ομοσπονδία της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή του οργάνωση, Τhe Mouvement , θα εγκατασταθεί συμβολικά στην καρδιά του θηρίου, στις Βρυξέλλες που καθημερινά ελεεινολογούν ο Ορμπαν, ο Κατσίνσκι, οι κυβερνήσεις των Βίζεγκραντ, ο Σαλβίνι… Στόχοι του Μπάνον, η αριστερά και ο φιλελευθερισμός, αρχίζοντας από τον Σόρος ― τον Σόρος που δαιμονοποιεί συστηματικά ο Όρμπαν… Ολα δένουν, προς μια Μαύρη Διεθνή, με επίκεντρο την Ευρώπη.

Παρά τον εξπρεσιονιστικό τόνο της περιγραφής, τέτοιο περίπου είναι το πολιτικό-διανοητικό κλίμα στην Ευρώπη μερικές εβδομάδες προ των ευρωεκλογών. Το ισχυρότερο πολιτικό ρεύμα, και εμφανώς πλέον αλλά κυρίως υπογείως, είναι το ρεύμα του κερματισμού, η ρευστοποίηση της ατελούς ομοσπονδίας της Ευρώπης, ο σκληρός εθνικισμός, ο ρατσισμός, ο αυταρχισμός. Κλονισμένη η πίστη προς τη δημοκρατία, ενισχυόμενη διαρκώς η λατρεία για τον υπερφυσικό ηγέτη, για την καθαρότητα της φυλής.

"Ένα βλέμμα" στο ΈΘΝΟΣ 3/3/2019