Συμφωνία, αλλά με τραγική καθυστέρηση

του Κώστα Καλλίτση

Η κατάσταση θα ήταν πολύ διαφορετική, αν δεν είχαν σπαταληθεί τρεις μήνες. Αν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η κυβέρνηση είχε τη διανοητική ενέργεια για νηφάλια επανεκτίμηση δεδομένων και συσχετισμών και τη δύναμη να πει την αλήθεια. Αν είχε καταστείλει το σύνδρομο «εδώ και τώρα!» που πλημμύριζε τις γραμμές της. Αν ιεραρχούσε προτεραιότητες με στόχο τη σταθερή υλοποίηση σε βάθος 4ετίας των προεκλογικών δεσμεύσεων για ανάπτυξη εντός της Ευρωζώνης. Αν διέθετε ένα σχέδιο που (δεν θα πέταγε σε ροζ σύννεφα, αλλά) θα πάταγε στη πραγματικότητα. Αν όλες οι αναλύσεις ήταν επί του πραγματικού κι όχι επί κάποιου φανταστικού κόσμου.

Η κατάσταση θα ήταν πολύ διαφορετική αν ο πρωθυπουργός, για παράδειγμα, δεν περίμενε να περάσουν τρεις μήνες για να πει όσα είπε στην κοινή δήλωσή του με τον κ. Γιουνκέρ, ότι το ασφαλιστικό δεν είναι βιώσιμο, χρειάζεται μεταρρύθμιση κι ότι οι εξελίξεις στους μισθούς πρέπει να υπηρετούν τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή. Αν η κυβέρνηση δεν περίμενε να περάσουν 100 ημέρες για να πει ότι μεγάλο μέρος των μεταρρυθμίσεων του Μνημονίου οφείλαμε να τις είχαμε υλοποιήσει χωρίς να το ζητήσουν οι εταίροι. Κι αν τις είχε θέσει εξαρχής στη διαπραγμάτευση (αν δεν πήγαινε σ’ αυτήν με καραγκιοζιλίκια και με λόγια της πλάκας) όταν ακόμη υπήρχαν λεφτά στα ταμεία κι όχι μόνο όταν η χώρα βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο - όπως τώρα.

Θα πείτε, η Ιστορία δεν γράφεται με «αν». Σωστά. Γι’ αυτό, σήμερα έρχεται ο λογαριασμός της καθυστέρησης, με δύο βαριά κονδύλια.

Το ένα αναφέρεται στην πραγματική οικονομία, όπου η ύφεση και η καταστροφή θέσεων εργασίας συνεχίζονται αδιατάρακτες διότι δεν υπάρχει συμφωνία και είναι αβέβαιη η θέση της χώρας στην Ευρωζώνη. Το δεύτερο, συνέπεια της ύφεσης, καταγράφεται ως διευρυμένο δημοσιονομικό κενό, εξαιτίας του οποίου (α) επίκειται υπερβολική αύξηση στα φορολογικά βάρη που σηκώνουν τα συνήθη υποζύγια και, αυτή τη φορά, με κοινωνικά περισσότερο άδικη κατανομή - λόγω αύξησης του ΦΠΑ. (β) Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση φέρεται να έχει αποφασίσει να αμνηστεύσει το «μαύρο χρήμα» για να καλύψει το κενό εσόδων που προκάλεσε, ένα ηθικό πλεονέκτημα χάνεται εξαιτίας του μεγάλου λάθους – εξαιτίας αυτής της καθυστέρησης.

Η κυβέρνηση καθυστέρησε δραματικά να συνειδητοποιήσει ορισμένες στοιχειώδεις αλήθειες, όπως: (α) Η πολιτική που θα αποφασίζει ο ελληνικός λαός να ασκείται, όπως συμβαίνει σε κάθε χώρα της Ευρωζώνης, θα συνδιαμορφώνεται με τους εταίρους (β) Ο έλεγχος κι η εποπτεία από τους εταίρους, δεν συνιστά υποτέλεια αλλά είναι στοιχείο ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης και βεβαίως της Ευρωζώνης. (γ) Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Ευρωζώνη είναι σύνολα από θεσμούς και κανόνες άνευ των οποίων δεν υπάρχουν, όλοι οφείλουν να τους τηρούν, η μη τήρησή τους εισάγει τους κανόνες της ζούγκλας, πλήττει ιδιαίτερα τους πιο αδύναμους. (δ) Αυτοί οι κανόνες γεμίζουν με πολιτικό περιεχόμενο που δίνουν οι ευρωπαϊκοί λαοί μέσω των γενικών εκλογών - αλλά όχι μόνο από τις εκλογές σε μία χώρα. Η Ευρώπη προχωρά με συμβιβασμούς.

Μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται η υπογραφή συμφωνίας με τους εταίρους μας, καθώς το κράτος δεν έχει ρευστότητα ούτε για το πρώτο 15ήμερο του Ιουνίου αλλά εξαντλούνται και οι εγγυήσεις που δίνουν οι τράπεζες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να δανείζονται από τον ELA. Η συμφωνία πρακτικά είναι μονόδρομος. Χωρίς συμφωνία, τα σενάρια που σκιαγραφούνται είναι (α) άμεση επιβολή ελέγχων σε κίνηση κεφαλαίων-καταθέσεις (β) επιβολή κάποιας μορφής «κουρέματος» στις καταθέσεις (γ) εισαγωγή διπλού νομίσματος, που θα είναι η χαρά του μαυραγορίτη. Ολα τα σενάρια μη συμφωνίας περιέχουν γενικές εκλογές με κλειστές τράπεζες, πιθανότατα σε περιβάλλον ακραίας ανομίας και τυφλού τρόμου και σε όλα συνδυάζονται εξελίξεις που πυροδοτούν βίαιες ανατροπές (και) του πολιτικού σκηνικού. Ολοι τα φοβούνται, ουδείς τα θέλει, ούτε η κυβέρνηση (που σε αυτήν την περίπτωση θα καταστεί μια σύντομη παρένθεση...) ούτε η αξιωματική και άλλη αντιπολίτευση.

Η συμφωνία είναι αναγκαία. Ωστόσο, αν και αναγκαία, δεν είναι και ικανή συνθήκη για ένα καλύτερο αύριο. Είναι προϋπόθεση για να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη, για να αποτραπεί μεγάλη δυστυχία του ελληνικού λαού από μια στρατηγική ήττα της Ελλάδας. Δεν είναι, όμως, ικανή για την ευημερία του ελληνικού λαού, δεν επαρκεί για την επιτακτικά αναγκαία στροφή προς οικονομική μεγέθυνση, προς ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης με βιώσιμες θέσεις εργασίας. Αυτό θα είναι το στοίχημα της επόμενης ημέρας, μετά την υπογραφή της πρώτης συμφωνίας.

Καθημερινή 17/5/2015