Δελτίον κρίσης: 09.09.11

του Γιάνη Βαρουφάκη

Το καλοκαίρι που φεύγει μπορεί να μας έστειλε στις παραλίες αλλά την ίδια ώρα ενέτεινε την καταστροφική πορεία στο μέτωπο της Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Κρίσης. Το Δελτίον Κρίσης επανέρχεται κάθε Παρασκευή για να συνοψίζει τις εξελίξεις ενός φθινόπωρου που προμηνύεται εξ ίσου εκρηκτικό.


Η Κρίση εξελίχθηκε γοργά και στα τρία επί μέρους μέτωπά της: (Α) Τραπεζικό σύστημα, (Β) δημόσιο χρέος, (Γ) πραγματική οικονομία. Το σημερινό δελτίο ξεκινά δίνοντας τις πολύ βασικές εξελίξεις σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς προτού κάνει μια αναδρομή στο τι συνέβη από το προηγούμενο δελτίο.

(Α) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η δραματική, και άνευ αποτελέσματος, έκκληση της κας Lagarde
Από την αρχή τονίζω ότι η Κρίση τροφοδοτείται από την κατάσταση που επικρατεί στις ευρωπαϊκές τράπεζες (βλ. εδώ). Στην κοινή μας πρόταση (με τον S. Holland) για έξοδο από την Κρίση, η οποία πρωτο-παρουσιάστηκε εδώ, προτείναμε από τον περασμένο Μάρτιο τα εξής:

"2η Πολιτική - Η λύση της Κρίσης Τραπεζικού Συστήματος: Καθάρισμα των βιβλίων των τραπεζών από τοξικά παράγωγα και προβληματικά κρατικά ομόλογα (Φορέας: Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - EFSF)... Να υποχρεωθούν οι τράπεζες σε έναν σοβαρό λογιστικό έλεγχο (stress tests) που να παίρνει ως δεδομένο ένα κούρεμα των τοξικών της τάξης του 90% και ένα αντίστοιχο κούρεμα των ομολόγων των υπερχρεωμένων κρατών της τάξης του 30% με 50%. Στόχος αυτού του ελέγχου είναι να υπολογιστεί το νέο κεφάλαιο που απαιτείται για να μην κηρυχθούν πτωχευμένες ώστε, μετά τον υπολογισμό αυτόν, να τεθούν υπό το εξής δίλημμα: Είτε εκδίδουν νέες μετοχές σε βαθμό που να αντλήσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια από επενδυτές είτε, σε περίπτωση που δεν τα καταφέρουν, να αποδεχθούν τα κεφάλαια αυτά από το EFSF με αντάλλαγμα μετοχές που θα παρακρατήσει το EFSF εκ μέρους των ευρωπαίων φορολογούμενων. Έτσι, οι τράπεζες εξυγιαίνονται και, κάποια στιγμή, το EFSF πουλάει τις μετοχές αυτές με κέρδος, το οποίο καλύπτει τα κόστη λειτουργίας του."

Τότε, οι μόνοι που είχαν εκφραστεί θετικά απέναντι στην πρότασή μας εκείνη ήταν οι οικονομικοί συντάκτες των New York Times, και συγκεκριμένα ο Landon Thomas Jr (ο οποίος έγραψε και σχετικά πρόσφατα), καθώς και το Αμερικανικό υπουργείο οικονομικών που μας μήνυσε ότι μια τέτοια πολιτική παρέμβαση στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα θα ήταν ευχής έργο. Στην Ευρώπη, το μήνυμα ήταν διαφορετικό: Ο τραπεζικός τομέας δεν έχει ανάγκη υποχρεωτικής επανακεφαλαιοποίησης.

Τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη για την ΕΕ

Wolfgang Munchau (FT 5/9/2011)

Ο πιο ανησυχητικός παράγοντας αυτήν τη στιγμή για την ευρωζώνη είναι πως όλες οι στρατηγικές για την αντιμετώπιση της κρίσης στηρίζονται σε πρόβλεψη για σχετικά ισχυρή οικονομική ανάπτυξη.

Το ελληνικό πρόγραμμα ήταν καταδικασμένο από την αρχή, καθώς όλες οι επίσημες προβλέψεις ήταν λανθασμένες. Η χώρα βρίσκεται σε βαθιά ύφεση και η δυναμική του χρέους είναι εκτός ελέγχου, σύμφωνα με το γραφείο προϋπολογισμού. Στην Ιταλία η κεντρική τράπεζα εξέφρασε ανησυχία για το πρόγραμμα λιτότητας της χώρας και για το εάν θα προκαλέσει ύφεση.

Η στρατηγική αναδιάρθρωσης των κεφαλαίων για τις ευρωπαϊκές τράπεζες -εάν θεωρείτε ότι ο όρος "στρατηγική" αρμόζει σε αυτήν την περίπτωση- επίσης καταρρέει υπό το βάρος της οικονομικής ύφεσης. Την προηγούμενη εβδομάδα υπήρξε έντονη διαμάχη μεταξύ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και των κυβερνήσεων της ευρωζώνης ως προς το εάν απαιτείται αναδιάρθρωση κεφαλαίων για τις τράπεζες. Οι τελικές ανάγκες αναδιάρθρωσης, όμως, μπορεί να αποδειχτούν μεγαλύτερες και από τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, εάν η οικονομία βυθιστεί σε ύφεση.

Η πτωτική πορεία ξεκίνησε αυτό το καλοκαίρι και φαίνεται πως αποκτά ορμή. Ο τραπεζικός δανεισμός προς τις επιχειρήσεις μειώνεται τους δύο τελευταίους μήνες. Η προσφορά χρήματος βρίσκεται σε κατώτερα επίπεδα από το σημείο αναφοράς. Ο δείκτης ΡΜΙ δείχνει μείωση δραστηριοτήτων στον κλάδο μεταποίησης για τον Αύγουστο. Ενδεχομένως η ευρωζώνη να βρίσκεται ήδη σε ύφεση.

Η κύρια και μόνη προτεραιότητα της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής θα έπρεπε να είναι η παύση και η ανατροπή της πτωτικής πορείας. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί, τότε η κρίση της ευρωζώνης θα κλείσει καταστροφικά, γιατί όλα τα προγράμματα αντιμετώπισης θα κινδυνεύουν με κατάρρευση. Δυστυχώς, η οικονομική πολιτική είναι εντελώς απροετοίμαστη για την οικονομική ύφεση.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε σε σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής. Η δημοσιονομική πολιτική επίσης κινείται περιοριστικά, καθώς οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν προγράμματα λιτότητας. Οι αξιωματούχοι, με άλλα λόγια, δεν φαίνεται να βιάζονται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Σε αυτήν τη φάση, η νομισματική πολιτική είναι το πιο σημαντικό μέσο γιατί η ΕΚΤ έχει μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών. Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό έχουν υποχωρήσει. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχει πλέον δικαιολογίες να μη μειώσει το βασικό της επιτόκιο πίσω στο 1%, αν όχι ακόμη χαμηλότερα. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η υποχώρηση του επιτοκίου της διατραπεζικής αγοράς σε μηδενικά επίπεδα.

Το χάσμα των επιτοκίων μεταξύ της ευρωζώνηςς και των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Το ετήσιο επιτόκιο της διατραπεζικής αγοράς ανέρχεται στο 2,1% στην ευρωζώνη έναντι 0,8% στις ΗΠΑ. Αυτό το χάσμα είναι τεράστιο και η ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική θα πρέπει να το μειώσει.

Οι κινήσεις αυτές μπορεί να μην εμποδίζουν από μόνες τους τον κίνδυνο ύφεσης, αλλά θα βοηθήσουν. Επιπλέον, η ΕΚΤ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο κίνησης στα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Το ισχύον πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων σχεδιάστηκε ως μέσο αντιμετώπισης της κρίσης - φαινομενικά για να εξασφαλίσει ότι η νομισματική πολιτική μπορεί να λειτουργήσει. Υπάρχει, όμως, κι άλλος τρόπος. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να μετατρέψει αυτό το πρόγραμμα σε εργαλείο μακροοικονομικής σταθερότητας. Θα πρέπει, όμως, παράλληλα να αυξήσει σημαντικά το μέγεθος του προγράμματος σε ποσό πολλαπλάσιο των 115 δισ. ευρώ που ισχύει σήμερα. Αυτός θα ήταν ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός τρόπος για να αποφευχθεί η παγίδα ρευστότητας.

Και τι θα γίνει ως προς τη δημοσιονομική πολιτική; Το ελάχιστο που θα έπρεπε να περιμένει κανείς αυτήν τη στιγμή από την ευρωζώνη θα ήταν να εγκαταλειφθούν τα προγράμματα λιτότητας αμέσως και να επιστρέψουμε σε μία ουδέτερη στάση όσον αφορά στη δημοσιονομική πολιτική, επιτρέποντας έτσι στους ανωτέρω παράγοντες να δράσουν πλήρως. Προς το παρόν, μία τέτοια στροφή δεν έχει καν τεθεί επί τάπητος.

Όπως είθισται στην ευρωζώνη, έτσι και τώρα κάθε κράτος-μέλος συμπεριφέρεται σαν μια μικρή ανοιχτή οικονομία στην άκρη του κόσμου, εκτιμώντας πως οι πράξεις του δεν επηρεάζουν τα υπόλοιπα. Όταν, όμως, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία αποφασίζουν ταυτόχρονα σύσφιγξη της δημοσιονομικής τους πολιτικής, παράλληλα με την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, το αποτέλεσμα είναι η μετάδοση της λιτότητας σε όλη την ευρωζώνη.

Και ενώ ορισμένες από αυτές τις χώρες έχουν δημοσιονομικό πρόβλημα, δεν έχει η ευρωζώνη στο σύνολό της. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ στην ζώνη του ευρώ είναι χαμηλότερος απ' ό,τι στις ΗΠΑ, στη Βρετανία ή στην Ιαπωνία. Εάν η ευρωζώνη είχε ήδη μετατραπεί σε δημοσιονομική ένωση, τότε ο Ευρωπαίος υπουργός Οικονομικών θα ήταν σε θέση να προχωρήσει σε συντονισμένες κινήσεις. Αντιθέτως, το ισχύον σύστημα των ασυντόνιστων πολιτικών καταλήγει στη μετάδοση της λιτότητας και της ύφεσης.

Ενόσω δεν υπάρχει εναλλακτική στη δημοσιονομική ενοποίηση της ευρωζώνης, τα κράτη-μέλη δεν έχουν άλλη λύση από το να συντονιστούν μεταξύ τους. Προσωπικά, θα προχωρούσα μέχρι το τέλος, επιβάλλοντας δημοσιονομικά κίνητρα ανάπτυξης στη Γερμανία, στην Ολλανδία και στη Φινλανδία ώστε να αντισταθμιστεί η λιτότητα στον Νότο. Προς το παρόν, όμως, ελάχιστοι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναγνωρίζουν ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ύφεσης. Κατά συνέπεια, εκτιμώ πως η ύφεση θα πλήξει την ευρωζώνη ιδιαίτερα σκληρά, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα άμυνας. Το αποτέλεσμα θα είναι η κρίση της ευρωζώνης να πάρει ιδιαίτερα άσχημη τροπή.

Από το http://www.euro2day.gr/

 

Βιβλία!

Κλέφτες καταστημάτων όλου του κόσμου ενωθείτε

Ο Slavoj Zizek σχετικά με το νόημα των ταραχών

Σημείωση: Πολλές απόψεις υπάρχουν γύρω από τον Ζίζεκ και την προβληματική του, πολύ περισσότερο δε γύρω από τον προκλητικό τρόπο που διατυπώνει τα συμπεράσματά του( όπως π.χ. ο τίτλος του παρόντος άρθρου του). Παρά το ότι δεν ανήκω σε αυτό το ρεύμα σκέψης όπως πολλοί άλλοι (αν και είναι πολύ ανοικτό σε ποιο  ρεύμα σκέψης ανήκω...), πάντα τον παρακολουθώ για κάτι πολύ διακριτό σε αυτόν. Την ευφυΐα και την διεισδυτικότητα των παρατηρήσεών του και τον εντελώς ιδιαίτερο τρόπο ανάλυσής του. Βρίσκω εξαιρετικές πολλές από τις επισημάνσεις του στο άρθρο αυτό, πολύ πέραν της τρέχουσας φιλολογίας, και το προτείνω για ανάγνωση και τροφή για σκέψη.

Η επανάληψη, σύμφωνα με τον Χέγκελ, παίζει σημαντικό ρόλο στην ιστορία: όταν κάτι συμβαίνει μόνο μία φορά, μπορεί να εκληφθεί ως ατύχημα, κάτι δηλαδή που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν η κατάσταση είχε εξελιχθεί διαφορετικά. Αλλά όταν το ίδιο γεγονός επαναλαμβάνεται, αυτό είναι σημάδι ότι μια βαθύτερη ιστορική διαδικασία εκτυλίσσεται. Όταν ο Ναπολέων ηττήθηκε στη Λειψία το 1813, φάνηκε σαν κακοτυχία. Όταν όμως ηττήθηκε και πάλι στο Waterloo, ήταν σαφές πλέον ότι η εποχή του τελείωνε.

Το ίδιο ισχύει και για τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση. Τον Σεπτέμβριο του 2008, παρουσιάστηκε από κάποιους ως μια ανωμαλία που θα μπορούσε να διορθωθεί με καλύτερους κανονισμούς κλπ. Τώρα που συγκεντρώνονται τα σημάδια μιας επαναλαμβανόμενης οικονομικής διάλυσης, είναι σαφές ότι έχουμε να κάνουμε με ένα διαρθρωτικό φαινόμενο.

Μας λένε ξανά και ξανά ότι ζούμε σε μια κρίση χρέους, και ότι όλοι πρέπει να μοιραστούμε το βάρος και σφίξουμε το ζωνάρι μας. Όλοι, δηλαδή, εκτός από τους (πολύ) πλούσιους. Η ιδέα μεγαλύτερης φορολόγησής τους είναι ταμπού: αν το κάναμε, το επιχείρημα που επικρατεί είναι ότι οι πλούσιοι δεν θα είχαν πλέον κανένα κίνητρο να επενδύσουν, θα δημιουργούνταν λιγότερες θέσεις εργασίας και όλοι μας θα υποφέραμε. Ο μόνος τρόπος για να σωθούμε στους δύσκολους καιρούς είναι οι φτωχοί να γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι. Τι θα έπρεπε να κάνουν οι φτωχοί? Τι μπορούν να κάνουν?

Αν και οι ταραχές στο Ηνωμένο Βασίλειο προκλήθηκαν από τον πυροβολισμό του Mark Duggan, όλοι συμφωνούν ότι εκφράζουν μια βαθύτερη ανησυχία - αλλά τι είδους? Όπως και με το κάψιμο αυτοκινήτων στα περίχωρα (banlieues) του Παρισιού το 2005, οι εξεγερμένοι του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είχαν κανένα μήνυμα να παραδώσουν. (Υπάρχει σαφής αντίθεση με τις μαζικές φοιτητικές διαδηλώσεις το Νοέμβριο του 2010, οι οποίες επίσης στράφηκαν προς τη βία. Οι φοιτητές έκαναν σαφές ότι απέρριπταν τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση). Γι 'αυτό και είναι δύσκολο να αντιληφθούμε τους ταραξίες του Ηνωμένου Βασιλείου με μαρξιστικούς όρους, ως ένα περιστατικό που σχετίζεται με την εμφάνιση του επαναστατικού υποκειμένου. Οι ταραξίες ταιριάζουν πολύ καλύτερα στην εγελιανή (του Hegel) έννοια του «όχλου», εκείνων δηλαδή που βρίσκονται εκτός οργανωμένων κοινωνικών χώρων και οι οποίοι μπορούν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους μόνο μέσα από «παράλογες» εκρήξεις καταστροφικής βίας - αυτό που ο Χέγκελ που ονομάζεται «αφηρημένη αρνητικότητα». Υπάρχει μια παλιά ιστορία για έναν εργαζόμενο ύποπτο για κλοπή: κάθε βράδυ, καθώς φεύγει από το εργοστάσιο, το καροτσάκι που σπρώχνει μπροστά του ελέγχεται προσεκτικά. Οι φρουροί δεν βρίσκουν τίποτα. Το καρότσι είναι πάντα άδειο. Τελικά το μυστήριο αποκαλύπτεται: αυτό που ο εργαζόμενος κλέβει είναι τα ίδια τα καροτσάκια. Οι φρουροί δεν έβλεπαν την προφανή αλήθεια, όπως ακριβώς κάνουν και οι σχολιαστές των ταραχών. Μας λένε ότι η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στις αρχές της δεκαετίας του 1990 σήμανε το τέλος της ιδεολογίας: η ώρα των μεγάλης κλίμακας ιδεολογικών προγραμμάτων που κορυφώνονται με απολυταρχική καταστροφή τελείωσε. Είχαμε εισέλθει σε μια νέα εποχή ορθολογικής και ρεαλιστικής πολιτικής. Εάν η κοινοτυπία ότι ζούμε σε μια μετα-ιδεολογική εποχή ισχύει υπό οποιαδήποτε έννοια, αυτό μπορεί να ειδωθεί σε αυτό το πρόσφατο ξέσπασμα της βίας. Αυτό ήταν μια μηδενικού βαθμού διαμαρτυρία, μια βίαιη δράση που δεν απαιτούσε τίποτα. Στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να βρουν νόημα στις ταραχές, οι κοινωνιολόγοι και οι συντάκτες-συγγραφείς συσκότισαν το αίνιγμα που αυτές παρουσιάζουν.

Ζηλωτισμός, απάθεια, κατάθλιψη

Tου Νικου Γ. Ξυδακη

Οι τελευταίοι μήνες και ιδίως οι θερμοί Ιούλιος και Αύγουστος βρήκαν την Ελλάδα σε μια ιστορική καμπή. Η οικονομική κρίση ασφαλώς είναι αυτή που ορίζει τις συμπεριφορές, ατομικές και συλλογικές, αλλά γίνεται όλο και πιο φανερό, ακόμη και στον πιο ανυποψίαστο, ότι η κρίση είναι και κοινωνική και πολιτική. Θα τολμούσα να πω και πνευματική, υπό την έννοια ότι η κρίση αχρηστεύει τα εν χρήσει γνωστά εργαλεία και τις ορθόδοξες προσεγγίσεις· απαιτεί νέα σκέψη, τολμηρά βήματα, αυτοαναίρεση κι αυτά λείπουν.

Οι εκτιμήσεις για το προσεχές μέλλον είναι δυσοίωνες. Τα οικονομικά στοιχεία της χώρας επιδεινώνονται σταθερά, η ύφεση ώς το τέλος του 2011 εκτιμάται ότι θα υπερβεί το 5%, ίσως και το 6%, η ανεργία θα υπερβεί το 17,5%. Οι δείκτες αυτοί περιγράφουν μια οικονομία που πλήττεται από πολεμική σύρραξη. Το πολεμικό φόντο καταγράφεται πράγματι σε μια στάση του κοινωνικού σώματος όλο και πιο έκδηλη: σε μια διχοστασία, έναν ψυχικό και πολιτικό διχασμό, έναν ακήρυκτο εμφύλιο. Η εξήγηση δεν είναι μία και δεν είναι απλή. Ωστόσο, στη ρίζα αυτής της διχοστασίας βρίσκεται ο φόβος ενώπιον της κατάρρευσης του παλαιού, του γνώριμου, του οικείου – καλό, ψυχρό, ανάποδο, δεν έχει σημασία. Η παλαιά κατάσταση καταρρέει υπό το βάρος των αμαρτιών της και ο καθείς σπεύδει να προφυλαχθεί κραδαίνοντας μια εξήγηση: φταίει αυτό το πρόσωπο, αυτό το κόμμα, αυτή η πολιτική ιδεολογία ή πρακτική. Ολες οι εξηγήσεις αναφέρονται στο παρελθόν, όλες αναζητούν υπεύθυνους και όχι άδικα. Εντούτοις, οι εξηγήσεις αυτές πάσχουν στον πυρήνα τους: πρώτον, αρθρώνονται με τα ίδια διανοητικά υλικά, τα υλικά της παλαιάς ερειπώδους κατάστασης. Δεύτερον, οι εξηγήσεις λειτουργούν περισσότερο σαν εξορκισμός του κακού και ελάχιστα σαν εφαλτήριο για υπερπήδηση της δυσχέρειας και δημιουργία.

Η κρίση παγώνει τη σκέψη, ο φόβος πνίγει τις δημιουργικές δυνάμεις. Παρότι θα περιμέναμε η απειλή να αφυπνίσει το ένστικτο αυτοσυντήρησης και να κινητοποιήσει δυνάμεις αντίστασης και αναγέννησης, αυτό που παρατηρείται προς το παρόν είναι το αντιδιαμετρικό του: ο φόβος απελευθερώνει καταστροφικές ενορμήσεις, ο θυμός μένει αμετουσίωτος και στρέφεται εναντίον του διπλανού και εναντίον του συλλογικού εαυτού εντέλει. Είναι μια αναγκαία φάση ασφαλώς, πλην όμως δαπανάται ζωτική ενέργεια σε μια κρίσιμη περίοδο, κατά την οποία ο ιστορικός χρόνος κυλά εξαιρετικά συμπυκνωμένος και εξαιρετικά απαιτητικός.

Αυτό το αδρό σχήμα ενδοψυχικής και ενδοκοινωνικής σύγκρουσης, αμφιθυμίας, ενδοβεβλημένου θυμού, μπορεί να εξηγήσει μέσες-άκρες και τη ζηλωτική συμπεριφορά κυβερνητικών ανδρών που εφαρμόζουν οδυνηρές πολιτικές, συχνά καταστροφικές και αδιέξοδες, ισχυριζόμενοι ότι μόνο αυτό μπορεί να γίνει και επιπλέον αυτό είναι το καλύτερο. Δεν λένε ψέματα, το πιστεύουν· το έχουν εσωτερικεύσει και το πιστεύουν, διότι δεν θα μπορούσαν να επιζήσουν διαφορετικά. Ασφαλώς υπάρχουν και οι κυνικοί και οι υποκριτές, ακόμη και οι κουτοί πολιτικοί, αλλά δεν συζητάμε αυτό. Με τον ίδιο τρόπο σκέψης-δράσης, ένα είδος αυθυποβολής, πορεύονται και άλλοι πολίτες, τασσόμενοι με τη μία ή την άλλη ολοκληρωτική εξήγηση: αυτή είναι η μόνη λύση, δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική.

Αντιλαμβανόμαστε βέβαια ότι αυτή η ζηλωτική στάση, η αρραγής σκέψη η σχεδόν φονταμενταλιστική, χωρίς καμία αμφιβολία, καμία ρωγμή ή αμυχή, περικλείει έναν πυρήνα ολοκληρωτισμού και εφόσον η πεισματάρα πραγματικότητα επιμένει να διαψεύδει διαρκώς τους ζηλωτές, μπορεί να εκλύσει τεράστια ποσά ματαίωσης.

Την ίδια στιγμή, σε έναν παράλληλο κόσμο, η ίδια κρίση δρα σαν ισχυρό ναρκωτικό. Ικανό μέρος του πληθυσμού πορεύεται παγωμένο και μουδιασμένο, αναίσθητο, σαν ανέπαφο από οιωνούς, σημάδια και πλήγματα. Η τερατώδης αμεριμνησία των προηγούμενων χρόνων κυλά ακόμη στις φλέβες, η αδράνεια υπερνικά κάθε πραγματικό εμπόδιο, η αδράνεια αποκλείει τα εξωτερικά ερεθίσματα. Η αδράνεια μαζί με τον φόβο. Σε αυτήν την περίπτωση, ο φόβος κινητοποιεί άλλον μηχανισμό: την άρνηση του πραγματικού. Εκεί όπου ο ζηλωτής δρα υπεραναπληρωτικά και φανατικά, πεπεισμένος ότι μπορεί να αναστρέψει την καταστροφή με τα ίδια εργαλεία που προκάλεσαν την καταστροφή, ο «αδρανής» αναχωρεί από το πραγματικό, το αρνείται, το σβήνει. Και εφόσον διαγράφει την πηγή του φόβου του, είναι σαν να μην αισθάνεται φόβο και πόνο. Μένει απαθής.

Αναπτύσσονται και άλλες συμπεριφορές, κινητοποιούνται και άλλοι μηχανισμοί άμυνας, μετουσίωσης της τρομακτικής πραγματικότητας της κρίσης, άλλοτε πιο πρωτόγονοι και άλλοτε πιο εκλεπτυσμένοι και σύνθετοι. Η βαριά δυσθυμία, η εκτεταμένη αθυμία, η κατάθλιψη, εντοπίζονται διάχυτες σε όλο το κοινωνικό σώμα· η δυσπιστία και η καχυποψία γενικεύονται, ο στοιχειώδης σχεδιασμός του μέλλοντος αναστέλλεται. Ολες αυτές οι συμπεριφορές έχουν ως κοινό παρονομαστή τη βία, είτε εσωτερικευμένη, συμπιεσμένη και μη εκτονωμένη είτε εξωτερικευμένη, θορυβώδη, χαοτική.

Η κρίση διαρρηγνύει το άτομο, τις σταθερές του βίου του, απειλεί την οικογένειά του. Η κρίση διαρρηγνύει τις σταθερές του συλλογικού βίου, τις κανονικότητες, τις ροές. Φέρνει μαζί της και την πικρή, ακριβή επίγνωση: η κρίση, η ρήξη, η ανατροπή, η καταστροφή είναι σύμφυτες της νεωτερικότητας. Η μεταπολεμική ευημερία, η ειρήνη, ήταν ένα φωτεινό μακρύ διάλειμμα. Και τέλειωσε.

Καθημερινή 20-8-2011

Η μεγάλη κλοπή των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης

Το εντυπωσιακό δεν είναι αυτό που λέγεται στο άρθρο αυτό. Το εντυπωσιακό είναι που γράφεται και δημοσιεύεται. Στους Financial Times!!!!!

Νομίζατε ότι η τρέχουσα αναταραχή σχετίζεται με την υποβάθμιση των αμερικανικών ομολόγων; Λάθος! Σύμφωνα με τον αναλυτή της Societe Generale, κ. Albert Edwards, η αιτία δεν είναι η S&P, ούτε η πολιτική του Λευκού Οίκου, ούτε το κίνημα του Tea Party κ.λπ. Ο κ. Edwards καταλήγει στη γνωστή ρήση "It's the economy stupid", περιγράφοντας με μελανά χρώματα τη μαζική μεταφορά κεφαλαίων από τη μεσαία τάξη στα ανώτερα εισοδήματα και χρέους από τον ιδιωτικό τομέα στον δημόσιο. Μάλιστα, κατηγορεί απερίφραστα τις κεντρικές τράπεζες για συνενοχή:

"Το βασικό γεγονός είναι πως η παγκόσμια οικονομία επιστρέφει στην ύφεση, εάν δεν βρίσκεται ήδη. Οι χρηματιστηριακές αγορές υποχωρούσαν και πριν από την υποβάθμιση των ΗΠΑ, ενώ οι αποδόσεις των ομολόγων αντιδρούν, όπως θα περίμενε, κανείς σύμφωνα με τα απογοητευτικά οικονομικά στοιχεία. Τα πρόσφατα δεδομένα για το αμερικανικό ΑΕΠ αποκαλύπτουν πως το δεύτερο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ήταν μία ταπεινωτική αποτυχία.

Το πρώτο εξάμηνο του 2011, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης περιορίστηκε στο 0,9%. Για τον άνδρα, όμως, που έχει μάθει να κρατάει πάντα ένα σφυρί παντού υπάρχει ένα καρφί... Κατά συνέπεια, παρά την ενίσχυση του δομικού πληθωρισμού, υπάρχουν τόσα προβλήματα στην οικονομία και στις αγορές που θα οδηγηθούμε σε τρίτο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Τα πυροτεχνήματα, όμως, θα σκάσουν όταν θα φανεί ότι το τρίτο πρόγραμμα θα είναι ακόμα μεγαλύτερη αποτυχία.

Ο κ. David Rosenberg, του Gluskin Sheff, επισημαίνει ότι με ρυθμό ανάπτυξης 1,6% σε ετήσια βάση, κατά το δεύτερο τρίμηνο, η ύφεση της αμερικανικής οικονομίας πρέπει να θεωρείται σχεδόν δεδομένη. Βεβαίως, δεν μπορεί να μιλήσει με απόλυτη βεβαιότητα, γιατί υπάρχει το παράδειγμα του 1956, όταν οι ΗΠΑ απέφυγαν την ύφεση για περίπου 9 μήνες. Με τα δεδομένα αυτής της στιγμής, ωστόσο, η πρόκληση είναι οι αισιόδοξοι να αποδείξουν σε ποια επιχειρήματα βασίζονται και προβλέπουν ανάκαμψη το δεύτερο εξάμηνο και ανάπτυξη το 2012".

Οι Σειρήνες των αισιόδοξων και η Εποχή των Παγετώνων

"Λένε ότι ο κάθε λαός έχει τους ηγέτες που του αξίζουν. Με τον ίδιο τρόπο πιστεύω πως η αγορά έχει τους μακροοικονομικούς σχολιαστές που της αξίζουν. Αναλυτές που είναι πάντα αισιόδοξοι, χωρίς να παίρνουν κανένα προσωπικό ρίσκο, ενώ κενολογούν για τις εκτιμήσεις της κρατούσας άποψης.

Αν δούμε όσα έγιναν στην Ιαπωνία και το πρότυπο της Εποχής των Παγετώνων, τότε καταλαβαίνουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Είχαμε μία βραχύβια οικονομική ανάκαμψη, η οποία υπονομεύθηκε από την τάση απομόχλευσης, που οδήγησε σε κατάρρευση τον ιδιωτικό κλάδο, ενώ η σχεδόν χρεοκοπημένη κυβέρνηση προσπαθεί να χαλιναγωγήσει τα ελλείμματα.

Τώρα μπαίνουμε στην τρίτη φάση της Εποχής των Παγετώνων. Όπως πολλοί άλλοι οικονομολόγοι, εδώ και πολύ καιρό επισημαίνω ότι η παγκόσμια οικονομία έχει ξεπεράσει τις δυνατότητές της. Πραγματοποιείται μαζική μεταφορά εισοδήματος προς τους πολύ πλούσιους, ενώ τα πραγματικά εισοδήματα της μεσαίας τάξης είναι στάσιμα. Η μεσαία τάξη το ανέχεται επειδή οι κεντρικοί τραπεζίτες ώθησαν σε υψηλά επίπεδα τις τιμές των κατοικιών, ώστε η αποδυναμωμένη μεσαία τάξη να συνεχίσει να δανείζεται και να καταναλώνει, δίνοντάς τους την ψευδαίσθηση της ευμάρειας για να μην επαναστατήσουν.

Πιστεύω πως η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας, ειδικότερα, είναι συνένοχες σε αυτήν τη ληστεία. Κατά το 2008, μεταφέρθηκε το μη διατηρήσιμο χρέος του ιδιωτικού τομέα στον δημόσιο, ώστε να αποφευχθεί η ύφεση που αναμφίβολα αυτό θα επέφερε. Τα χρέη αυτά, όμως, είτε βαρύνουν τους ιδιώτες είτε τον δημόσιο τομέα, είναι μη διατηρήσιμα.

Η πολιτική των κεντρικών τραπεζών, όμως, δεν έχει αλλάξει. Συνεχίζουν να τυπώνουν χρήμα. Και εάν αυτό δεν φέρει κανένα αποτέλεσμα, τότε τυπώνουν λίγο χρήμα ακόμη. Και καθώς φλέγεται το Λονδίνο από τις ταραχές, επισημαίνω ότι η Βρετανία και οι ΗΠΑ δεν είναι σαν την Ιαπωνία. Η χώρα του ανατέλλοντος ηλίου, αν και υπέφερε για μία δεκαετία, είναι μία ομοιογενής κοινότητα με ισότητα. Δεν ισχύει το ίδιο για τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Οι Βρετανοί πολιτικοί αποκηρύσσουν τους ταραξίες ως κοινούς εγκληματίες (που βεβαίως είναι). Παρ' όλα αυτά, νομίζω ότι το ίδιο ακριβώς θα έλεγαν ο Λουδοβίκος ο 16ος ή ο Τσάρος Νικόλαος".

Από το http://www.euro2day.gr/

Λειτουργία αποτελεσματικών αγορών

Από το blog του Paul Krugman στους ΝΥΤ

Οι αγορές "ξηλώνουν" τα σχέδια της ΕΕ

 Τι  λέγαμε στην προηγούμενη ανάρτηση; Για 1-2 μήνες; Γράψε λάθος!

Η πραγματική ζωή μας βγάζει τη γλώσσα όταν αγνοούμε ότι" τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα". Και όχι μόνο εμάς, αλλά και πολύ περισσότερο αυτούς που στήνουν σχέδια επί χάρτου κάνοντας τους σπουδαίους που θα τα τιθασεύσουν. Προς γνώση(;) και συμμόρφωση(;;)

Από το euro2day.gr

"Οι αγορές δεν αντιδρούν όπως αναμέναμε". Η παραπάνω δήλωση του επιτρόπου οικονομικών κ. Όλι Ρεν από τη μία πλευρά είναι ομολογία αποτυχίας της Ευρώπης και από την άλλη δηλώνει εμμέσως πλην σαφώς την ανάγκη να επανεξεταστούν οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου.

Και αυτό γιατί, πέραν των αρρυθμιών που συνόδευσαν τις αποφάσεις, το τοπίο στις αγορές έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά από τότε. Τα διαδοχικά σημάδια προσγείωσης της ισχνής, έτσι και αλλιώς, ανάπτυξης στην οικονομία των ΗΠΑ και η επαναφορά του κινδύνου της διπλής ύφεσης για την παγκόσμια οικονομία αλλάζουν τα δεδομένα.

Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους πιθανόν να πρέπει πλέον να αντιμετωπιστεί σε περιβάλλον οικονομικής στασιμότητας ή, ακόμη χειρότερα, βαθιάς ύφεσης. Αυτό σημαίνει ότι θα αυξηθεί το χρέος ως προς το ΑΕΠ και θα απαιτηθούν μεγαλύτερες θυσίες για να τιθασευτεί.

Όλα αυτά με την ευρωζώνη να δέχεται επίθεση στον πυρήνα της, καθώς οι τρέχουσες αποδόσεις των ισπανικών και των ιταλικών ομολόγων παραμένουν στην επικίνδυνη περιοχή του 6% - 6,50%, ένα βήμα πριν από τα επίπεδα του 6,8% - 7%, στα οποία το κόστος δανεισμού καθίσταται πλέον απαγορευτικό.

Μετά την Ευρωπαϊκή "συμφωνία"

Κάποιοι ανοήτως και προχείρως πανηγύρισαν. Κάποιοι έπαιξαν μερικές ημέρες με την «χρεωκοπία» και μετά ξαναβούτηξαν στην αμήχανη αναμονή της καταστροφής που θα τους φέρει στον αφρό. Κάποιοι άλλοι πάλι αναμασήσανε την ιδεοληψία τους ανακατεμένη με τις δημοσκοπικές τους ανησυχίες.

Οι πολλοί ένιωσαν μια ανακούφιση- έστω προσωρινή, αλλά κάτι είναι και αυτό. Η τρέλα ότι κάθε μέρα καταστρεφόμαστε δεν πάει πολύ μακριά, καλά είναι να κάνει κανένα διάλειμμα.

Ας δούμε λίγο τα πράγματα ψύχραιμα. Αν είναι σωστή η ανάγνωση της κρίσης στην Ε.Ε. ως κρίσης του τραπεζικού-χρηματοπιστωτικού τομέα , που μετατράπηκε σε κρίση χρέους των κρατών και που στη συνέχεια αναμίχθηκαν σε ένα αξεδιάλυτο κουβάρι που κανείς δεν ξέρει ποιος σώζει ποιόν, τότε η «συμφωνία» δεν αποτελεί σαν σύνολο καμία πρόοδο , παρ’ ότι περιέχει επιμέρους ασθενή σημάδια αναγκαστικής – με το ζόρι- προόδου. Πάλι αναβολή δηλαδή. Με δυο κουβέντες η πολιτική δεν έβαλε γκολ για μια φορά ακόμα. Μάλλον προς ισοπαλία πήγε , αλλά στο δεύτερο γύρο πάλι «οι αγορές» φαίνεται να έχουν προβάδισμα.

Επί της ουσίας έγιναν πρόχειρες διασωστικές κινήσεις προς τις τράπεζες, δευτερευόντως προς την Ελλάδα και προσπάθεια ρητορική κυρίως να μείνει η κρίση εκτός Ιταλίας και Ισπανίας. Η περίφημη «συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα» μετατράπηκε σε μια σειρά από λογιστικές και αριθμητικές αλχημείες συγκάλυψης του πραγματικού προβλήματος και με μια λογική δημοσίων σχέσεων προς τους Ευρωπαίους φορολογογούμενους ότι «πληρώνουν και άλλοι, όχι μόνο εσείς». Τόσο μεγάλη ήταν η θολούρα, προϊόν επεξεργασίας από τα χρυσά παιδιά που τόσο καλά τα κατάφεραν σε αυτό το σπορ την προηγούμενη περίοδο, που οι FΤ με άρθρο τους 2-3 μέρες μετά ειρωνεύονταν τους Ευρωπαίους ηγέτες με το ερώτημα «καταλάβατε τι συμφωνήσατε;» . Άντε να τους απαντήσεις τώρα.

Αν βρει κανείς κάτι θετικό για την εξέλιξη στην Ευρώπη, είναι μια μικρή κίνηση προς το ευρωομόλογο (δε λέγεται έτσι, αλλά η δυνατότητα του EFSF να ανακατεύεται στις αγορές ομολόγων αυτό σημαίνει, έστω και αν η μη αύξηση των πόρων του δεν θα του επιτρέψει να κάνει και πολλά) και η έμμεση αναγνώριση ότι μόνο με μέτρα λιτότητας δεν πάει άλλο και χρειάζεται χρηματοδότηση επενδύσεων με ένα σχέδιο Μάρσαλ που στη συνέχεια δεν ονομάστηκε έτσι (προφανώς τρόμαξαν) και που τελικά έμεινε και αυτό στη θολούρα. Δηλαδή ψέλλισαν κάποια στοιχεία πραγματικής διεξόδου-αναγκαστικά- αλλά μέχρι εκεί.

Ήδη οι αγορές απάντησαν με τη σκληρή γλώσσα των αριθμών. Μέχρι πότε μπορεί η Ιταλία και η Ισπανία να δανείζονται με 6%; Και μάλιστα μετά να δανείζουν την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία με 3,5-4%; Η απάντηση προσεχώς. Πάντως αν ο στόχος ήταν μια σχετική ηρεμία για 1-2 χρόνια (και οι ρυθμίσεις για την Ελλάδα αυτό υποδηλώνουν), μάλλον για 1-2 μήνες το βλέπω, εκτός αν οι πέραν του Ατλαντικού εξελίξεις δεν αφήσουν ούτε τόσο μικρό περιθώριο.

Όσον αφορά στα δικά μας τώρα. Όντως μας δίνεται μια δυνατότητα μικρού χώρου κίνησης και ενεργητικής αναμονής. Προσοχή ενεργητικής , το τονίζω αυτό.Αλλά ποιος, πότε και πως θα οργανώσει αυτή την ενεργητική αναμονή; Μια μεγάλη πολιτική πρωτοβουλία παραμένει το αιτούμενο στη χώρα μας (όπως αντίστοιχα και στην Ευρώπη). Το «άντε να βγάλουμε τη μέρα και σήμερα», μέσα στον κυκεώνα που είναι σε εξέλιξη δεν πάει μακριά όσο τα πράγματα θα γίνονται όλο και χειρότερα.

ΥΓ . Αγωνία ανακατεμένη με σπασμωδική αφασία και παραμύθιασμα τι μείγμα παράγουν; Αν προσθέσουμε και ιδεοληψία σε κάποια αναλογία, τότε τι γίνεται;

Ο αγανακτισμένος θέλει και νόμο και αταξία

Ανδρέας Πανταζόπουλος
 
«Συντηρητισμός και επαναστατικότητα συνυπάρχουν στα ίδια πρόσωπα» επεσήμαινε στο «Βήμα» της προηγούμενης Κυριακής ο Αντώνης Καρακούσης παρουσιάζοντας και σχολιάζοντας τα αποτελέσματα μιας ενδιαφέρουσας έρευνας γνώμης που φιλοξένησε η εφημερίδα. Η άνοδος ακραίων συναισθημάτων και αντιφατικών επιλογών εκφραζόμενων από το ίδιο πρόσωπο εκπλήσσει, και φαντάζει ακατανόητη. Ο σημερινός διαμαρτυρόμενος ή και «αγανακτισμένος» πολίτης φαίνεται να απαιτεί «ασφάλεια και τάξη» («κατάργηση» πανεπιστημιακού ασύλου) και ταυτόχρονα να εγκρίνει ανομικές συμπεριφορές (περιπτώσεις λιντσαρίσματος βουλευτών). Πίσω από αυτή την αντινομική στάση κρύβεται μια εισαγγελική και τιμωρητική θεώρηση της πραγματικότητας στο φόντο μιας μονοδιάστατα ηθικολογικής κατανόησης των διακυβευμάτων που εκ των πραγμάτων τίθενται σήμερα ενώπιον της ελληνικής κοινωνίας.


Αυτή η γενικευμένη πλέον ηθικολογική συμπεριφορά, που φέρνει στην επιφάνεια και νομιμοποιεί αρνητικά πάθη, όπως η μνησικακία, τροφοδοτείται από μια μνημειώδη αδυναμία των πολιτικών ελίτ να επεξεργασθούν και να διατυπώσουν ένα συνολικό πολιτικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης. Ο μεταπολιτευτικός κομφορμισμός των ελίτ, παρά τις αδιαμφισβήτητα θετικές υπηρεσίες που αυτές προσέφεραν στην αποκατάσταση της πολιτικής και κοινωνικής δημοκρατίας, εξετράπη σε έναν άναρχο και ανομικό δημοκρατισμό, σε ένα «σύστημα» που καθήλωσε τα υποκείμενά του στην παιδική τους ηλικία. Οι «αντιφατικές» συμπεριφορές του σημερινού νεο-πολίτη είναι προϊόν της απο-πολιτικής, από τη στιγμή που ο λαϊκισμός ως κυβερνητική σταθερά τερμάτισε τον βίο του: έντρομος αυτός ο νεο-πολίτης ενώπιον της πρωτόγνωρης απειλής αλλά και της πραγματικότητας της οικονομικής κρίσης που τον οδηγεί στην κοινωνική του πτώση, την αντιμετωπίζει συγκινησιακά, ακραία, χαοτικά. Αδυνατεί να συμφιλιωθεί με την «αβίωτη» πραγματικότητα μιας αιφνίδιας ενηλικίωσης, που σημαίνει ότι δεν έχει τα εφόδια, δεν διαθέτει την εσωτερική δύναμη να κοιτάξει μέσα του, τον ίδιο του τον εαυτό, να πάρει τις αναγκαίες αποστάσεις από τη θρυμματισμένη πλέον αυτο-εικόνα του. Ο σημερινός νεο-πολίτης ζει μέσα στο τραύμα της Μεταπολίτευσης, νοσταλγεί ένα ριμέικ, την ανέφικτη επιμήκυνση του μεταπολιτευτικού «χρέους».

Η αέναη πάλη του Καλού με το Κακό είναι η εδραία αρχή η οποία αίρει την αντίφαση μεταξύ «συντηρητισμού» και «επαναστατικότητας». Ο λαϊκιστικός μιζεραμπιλισμός της δεύτερης ανταμώνει τον καθηλωτικό αυταρχισμό του πρώτου, στο πρόταγμα ενός «ηθικού σοσιαλισμού για όλο το έθνος». Αυτή είναι η αφετηρία, αυτό είναι και το «τέλος»: οι πολυάριθμοι αγανακτισμένοι μικροί Πουζάντ αντιστέκονται και επαναστατούν κατά των εκπροσώπων τους που τους «πρόδωσαν», και ταυτόχρονα θέλουν να επιβάλουν τη δική τους «τάξη». Και στις δύο περιπτώσεις, ο ηθικός τους νόμος είναι αυτός που αποφασίζει. Κάθε διαμεσολάβηση ισοδυναμεί με προδοσία.

Βρισκόμαστε στην επικράτεια του αντιστασιακού εθνικο-λαϊκισμού, μέσα στην «οργή της ανημπόριας», όπως προφητικά είχε επισημάνει πριν από χρόνια ο Γιάννης Βούλγαρης (βλ. το βιβλίο του που μόλις κυκλοφόρησε: «Η μοιραία πενταετία. Η πολιτική της αδράνειας, 2004-2009», Εκδόσεις Πόλις). Οι ηθικοί κώδικες αυτής της οργής είναι που εναρμονίζουν τις διαμετρικά αντίθετες στάσεις και συμπεριφορές. Με την έννοια αυτή δεν υπάρχει καμία αντίφαση στα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας γνώμης. Αντίθετα, τα αποτελέσματά της εκπλήσσουν για την ακραία συνοχή τους. Η αντιστασιακή ιδιοπροσωπία του ελληνικού εθνικο-λαϊκισμού εξανεμίζει τις «λογικές» αποστάσεις μεταξύ μιας έρπουσας μηδενιστικής βίας και του αιτήματος της ασφάλειας. Η κοινωνική αποδοχή της τάξης του λιντσαρίσματος (με ή χωρίς άρωμα «κινηματισμού»), οι κατ΄ εξουσιοδότηση προπηλακισμοί, απορρέουν από την ίδια ηθική προσωπικότητα από την οποία εκπορεύονται τα αιτήματα περιφρούρησης της «ασφάλειας». Η ήπειρος της «ηθικής κυριαρχίας», της souverainet thique, στην οποία πλέον έχουμε εισέλθει, αλέθει τις αποστάσεις μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς, αποπολιτικοποιεί τις κοινές επιλογές, ανασημασιοδοτεί την ίδια την έννοια της νομιμότητας, εκφυλίζει, τελικά, το ίδιο το πολιτικό έθνος, αυτή τη δημοκρατική κοινότητα πεπρωμένου, σε κοινότητα αποκλεισμού.

Σήμερα μεσότητα τείνουν να γίνουν τα άκρα, ο αλήστου μνήμης «μεσαίος χώρος» είναι το σημερινό «ακραίο κέντρο» στο οποίο οι περισσότεροι, κυρίως μέσα από την αυτοαποκαλούμενη ριζοσπαστική Αριστερά, με αφελή ιδιοτέλεια υποκλίνονται. Αυτόν τον νέο κομφορμισμό τής με αντικαπιταλιστικό πρόσημο ριζοσπαστικής μεσότητας, αυτό το νέο ηθικό κέντρο, το ενάρετο «κόμμα της φιλοκαλίας» (για να θυμηθούμε το επίκαιρο βιβλίο του Στέλιου Ράμφου «Το Αδιανόητο Τίποτα. Φιλοκαλικά ριζώματα του νεοελληνικού μηδενισμού», Εκδόσεις Αρμός) συνιστά οριζόντια ηθική πλειοψηφία, νέα άτεγκτη αρχή, που θέλει να υποκαταστήσει μια δημοκρατική νομιμότητα ήδη υπονομευμένη, ας μην το ξεχνάμε ούτε για μια στιγμή, και από τις ίδιες τις ελίτ και, βέβαια, από έναν άναρχο διεθνή υπερ-φιλελευθερισμό. Ποιος ανθρωπολογικός τύπος υποβαστάζει αυτή την «ηθική δημοκρατία» του «κόμματος της φιλοκαλίας»; Αυτός ο τύπος που, συνειδητά ή ασυνείδητα, ενσαρκώνει και διαμηνύει ότι «ο άνθρωπος είναι ό,τι αισθάνεται» (Στ. Ράμφος), η ασάλευτη φιγούρα μιας ηθικής ευαισθησίας που όταν επιχειρεί να γίνει «λόγος» εκβάλλει στις «φαντασιώσεις και στο παραλήρημα». Ασάλευτη, γιατί κείται εκτός χρόνου, εκτός Ιστορίας...

Ο κ. Ανδρέας Πανταζόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο ΑΠΘ.


ΒΗΜΑ 18/7/2011