Tι τελικά διακυβεύεται στις εκλογές;

Ας  ξεπεράσουμε τις αναμενόμενες και σε μεγάλο  βαθμό φυσιολογικές προεκλογικές αντιπαραθέσεις και ας προσπαθήσουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα.

Στην πραγματικότητα η χώρα εδώ και 5 χρόνια έχει υποστεί μια μεγάλη καταστροφή-χρεωκοπία, με απώλεια του 30% του παραγόμενου προϊόντος και ισοδύναμη απώλεια εργατικού δυναμικού.Επίσης , δεν αναμένεται να αποκαταστήσει έστω και στοιχειωδώς τις απώλειες αυτές για αρκετά χρόνια, ακόμα και με τα πιο αισιόδοξα σενάρια, ενώ η ανάκαμψή της εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή  Ένωση και εκεί τα πράγματα δεν προοιωνίζονται και τόσο λαμπρά.

Δεδομένων αυτών , το μείζον θέμα που τίθεται και θα συνεχίσει να τίθεται σε όλη αυτή την ιστορική περίοδο, είναι η διαχείριση της κατάστασης αυτής εντός δημοκρατικού πλαισίου.Τόσο με την έννοια της μη διάρρηξης του πλαισίου αυτού όσο άσχημα και να είναι τα κοινωνικά δεδομένα , όσο και της αναγκαίας ανασυγκρότησης  με όρους μακροοικονομικής επιβίωσης και  προόδου, αλλά και με όρους κοινωνικής σταθερότητας και αποφυγής ακροτήτων.

Μέχρι το 2011-2012 , η κατάσταση αυτή επιδιώχθηκε να αντιμετωπιστεί μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο που όριζαν τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα και βεβαίως η βούληση των δανειστών και οι δικές τους ευρύτερες  επιδιώξεις.Μέσα από αναταράξεις υψηλού κινδύνου (διάχυτος κοινωνικός θυμός στα όρια του αυτοκαταστροφικού, διάλυση του υπάρχοντος πολιτικού σκηνικού και απαξίωση της έννοιας της πολιτικής  στα όρια της απαξίωσης  της δημοκρατίας) έφτασε στο όριό της  η δυνατότητα της διαχείρισης αυτής και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα μέσα από πολιτικούς χειρισμούς διαδοχικών κυβερνήσεων στο διάστημα 2012-2014.Το ίδιο διάστημα, αναδείχθηκε ως μείζων πολιτικός εκφραστής των στρωμάτων εκείνων που  χτυπήθηκαν (ή έστω θεώρησαν ότι έτσι έγινε) ως επί το πλείστον από τα αποτελέσματα της κρίσης και της διαχείρισής της ,ο ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς να κάνει κάτι ιδιαίτερο σαν πολιτική προσπάθεια για αυτό, καβάλησε ένα ρεύμα που τον έφερε ψηλά. Έτσι και αλλιώς κάποιος θα το έκανε.

Η διαχείριση αυτή μέσα στο 2014 έφτασε το όριό της.Επί της ουσίας όλο το έτος αυτό η κατάσταση σέρνονταν τόσο οικονομικά και κοινωνικά , όσο και πολιτικά και χωρίς να είναι πια σε θέση να προσφέρει κάτι επιπλέον σε σχέση με το κεντρικό αίτημα , όπως  το διατυπώσαμε  από την αρχή αυτού του σημειώματος. Η αίσθηση του φόβου για τα χειρότερα που έφερε στην εξουσία την συγκεκριμένη κυβέρνηση το 2012, δεν επαρκούσε για να την κρατήσει εκεί επί μακρόν. Η πτώση της , προκειμένου να αποφευχθούν εκρηκτικές καταστάσεις, ήταν θέμα χρόνου που οι χειρισμοί της στο θέμα της εκλογής προέδρου απλώς επιτάχυναν.

Ταυτόχρονα ,στην άλλη πλευρά, αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, υπήρξε μια προσπάθεια μιας μικρής ηγετικής ομάδας να προχωρήσει (έστω χωρίς αυτό να αγγίξει και πολύ το υπόλοιπο κομματικό σώμα) σε κάποιες από εκείνες τις  μετατοπίσεις-ωριμάνσεις που απαιτούνταν ,ώστε να είναι εφικτό να αποτελέσει την βάση διαχείρισης στην επόμενη φάση.Με ασάφειες, με τρομακτικά κενά,με ανακολουθίες , με πολύ περιορισμένα υποστηρίγματα  εντός του κορμού του ΣΥΡΙΖΑ , η προσπάθεια αυτή είναι σε εξέλιξη και  έστω και  πρόωρα ως προς την ωρίμανσή της είναι προ των πυλών της εξουσίας ( έτσι και αλλιώς η εξουσία δεν παραδίδεται σε κανέναν κατόπιν ραντεβού όταν  θα είναι έτοιμος)

Αυτά που διακυβεύονται  στις επερχόμενες εκλογές είναι:

1       Η ομαλή εναλλαγή στην εξουσία εντός δημοκρατικού πλαισίου.Από την άποψη αυτή , κραυγές του τύπου «πάσει θυσία ο ΣΥΡΙΖΑ εκτός εξουσίας» δεν εναρμονίζονται με τη λειτουργία του δημοκρατικού πλαισίου (θυμίζουν δε πολύ , εκτός από παλιές εποχές και την περίοδο του αυριανισμού που έθετε την  τυχόν επαναφορά της επάρατου δεξιάς , ως ισοδύναμο του να ανοίξουν πάλι τα Μακρονήσια)

2       Η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ (δηλαδή της μικρής ηγετικής του ομάδας) να κάνει  άμεσα τολμηρές πολιτικές επιλογές( ανεξαρτήτως αυτοδυναμίας ή όχι) που ταυτόχρονα να επιτυγχάνουν σε μεγάλο βαθμό:

-          Την αποκατάσταση της  αίσθησης  στο τμήμα εκείνο της κοινωνίας που νιώθει outsider, ότι  συμμετέχει ομαλά  στην κοινωνική και πολιτική ζωή και εκπροσωπείται  πολιτικά.Αυτό είναι το μείζον θέμα για την πολιτική σταθερότητα και όχι απλά η αριθμητική των εδρών στο Κοινοβούλιο.

-          Την ανάπτυξη μιας  αύρας θετικών προσδοκιών (όχι φυσικά περί αποκατάστασης των απολεσθέντων που είναι ανέφικτο)  που θα λειτουργήσει συνθετικά και πολλαπλασιαστικά.

-          Την διασφάλιση «ασφαλούς πλού» σε μια σειρά αναταράξεων και θαλασσοταραχών που είναι αναπόφευκτες, τόσο σε εσωτερικό  επίπεδο όσο και στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Δυστυχώς σε αυτές τις εκλογές δεν κρίνεται ένα σχέδιο ανασυγκρότησης του παραγωγικού  και κοινωνικού δυναμικού, γιατί κανένα τέτοιο  έστω και πρωτόλεια δεν έχει τεθεί επί τάπητος.Αυτό εκκρεμεί ακόμα και θα είναι το πεδίο κρίσης  στο διάστημα αμέσως μετά την αποκατάσταση των νέων ισορροπιών.

Ποια Ελλάδα ψηφίζει αύριο;

Του Γιάννη Βούλγαρη

Από τη Δευτέρα η διακυβέρνηση αυτού του τόπου θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο των αυριανών εκλογών. Ως τώρα η οικονομική κρίση έχει ρίξει οκτώ κυβερνήσεις στην ευρωζώνη. Στην Ελλάδα όμως η πολιτική κρίση φαίνεται να παίρνει «συστημικό» χαρακτήρα, όπως άλλωστε συνέβη με την οικονομική. Οσοι προσδοκούν μια αντικαπιταλιστική εξέγερση θεωρούν την Ελλάδα εμπροσθοφυλακή μιας γενικότερης κίνησης, επικαλούμενοι την ενίσχυση των αριστερών κομμάτων, τις μαχητικές συγκρούσεις και το από καιρό έρπον αντάρτικο πόλεων. Οσοι προσβλέπουν σε μια εθνικιστική αυταρχική αναδίπλωση θεωρούν ότι η οξεία πολιτική κρίση επιβεβαιώνει απλώς το αδάμαστο ελληνικό DNA. Πολλοί, από την άλλη, θεωρούν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα Μεταπολίτευση, προτείνουν μάλιστα διάφορους παραλληλισμούς. Νομίζω ότι προτρέχουμε. Στο πολιτικό επίτευγμα της Μεταπολίτευσης του 1974 συνέδραμε, μεταξύ άλλων, η διάχυτη λαϊκή συναίνεση στην ταχεία διασφάλιση του νέου δημοκρατικού πλαισίου. Μέσα σε αυτό εξελίχθηκαν οι περισσότερο αργόσυρτες διαδικασίες ανασυγκρότησης του κομματικού συστήματος που αποτύπωναν τους νέους κοινωνικοπολιτικούς συσχετισμούς. Η τάση ήταν κεντρομόλος και το πλαίσιο σταθερό ώστε να αντέξει τις δημαγωγικές εξάρσεις του τότε ΠΑΣΟΚ, πόσω μάλλον που αυτές ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτοελεγχόμενες. Το «μυστικό» του μεταπολιτευτικού επιτεύγματος ήταν ότι η καταστροφή είχε προηγηθεί (δικτατορία, Κύπρος, εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία) και η χώρα ανασκουμπωνόταν, αφού κατά γενική εκτίμηση είχε πριν «πιάσει πάτο».

Φοβάμαι ότι σήμερα ο χρόνος σύγκρισης δεν είναι το 1974, αλλά οι κρίσιμες εκείνες φάσεις της ιστορίας μας που, ενώ ο κίνδυνος μιας μεγάλης καταστροφής είναι ορατός και επικείμενος, το ελληνικό πολιτικό-κοινωνικό σύστημα δεν βρίσκει την απαραίτητη συνεννόηση και διορατικότητα να αποτρέψει το κακό. Η καταστροφή έρχεται σαν συνισταμένη επιμέρους σκοπεύσεων, ιδιοτελών συμφερόντων, λαθεμένων υπολογισμών. Αύριο στις κάλπες δεν προσέρχεται η Ελλάδα που προσπαθεί να ανασυνταχθεί έπειτα από μια ήδη συντελεσμένη καταστροφή. Δεν ψηφίζει μια Ελλάδα που στα τρία χρόνια της κρίσης κατόρθωσε να επεξεργαστεί το «τραύμα», να συνεννοηθεί σε μια εθνική στρατηγική εξόδου, να συμμετάσχει στις προσπάθειες αναπροσανατολισμού της ευρωπαϊκής πολιτικής μαζί με τις άλλες χώρες του Νότου. Γι' αυτό η πατρίδα μας διασύρεται σαν οριακό παράδειγμα αποφυγής όχι μόνο στις χώρες του Βορρά, αλλά και του ομοιοπαθούς Νότου• αποφυγής όχι τόσο της οικονομικής όσο της πολιτικής ανεπάρκειας. Η Ελλάδα που προσέρχεται αύριο στις κάλπες ζει ακόμη τον πανικό της απότομης κατάρρευσης, των αλαφιασμένων αντιδράσεων, του κοινωνικού κατακερματισμού που μεταφράζεται σε κομματική αποδόμηση. Το δίλημμα «πολιτική σταθερότητα για λύση εντός του ευρώ» ή «αστάθεια με ηθελημένη ή αθέλητη κατάληξη την άτακτη χρεοκοπία και τη δραχμή» είναι πολύ πραγματικό. Η σημερινή όμως αλαφιασμένη Ελλάδα έχει μείνει εγκλωβισμένη στις προ του 2008 μνήμες. 

 

Γράφεται συχνά ότι η σημερινή φάση είναι από εκείνες όπου «το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί ακόμα να γεννηθεί». Σύμφωνοι. Το συμπέρασμα όμως δεν είναι ότι περιμένουμε ώσπου ο χρόνος να κάνει τη δουλειά του, γιατί το ρητό περιγράφει περιόδους οργανικής κρίσης στο έδαφος της οποίας ανθίζουν τα άνθη του κακού. Πράγματι, το πιο ανησυχητικό δεν είναι ο κατακερματισμός του κομματικού συστήματος και η επαπειλούμενη ακυβερνησία, αλλά οι σκοτεινές όψεις και νοοτροπίες που έδειξε η Ελλάδα αυτή την περίοδο. Γιατί αυτές μπορεί να λειτουργήσουν σαν νάρκες στις προσεχείς ανακατατάξεις. Ξέρουμε ότι οι παρατεταμένες περίοδοι οικονομικής κρίσης και εθνικής υποβάθμισης διαβρώνουν τα θεμέλια της δημοκρατίας αν οι δοκιμαζόμενες κοινωνίες δεν μπορέσουν να συσπειρωθούν σε μια νέα προοπτική. Η Ελλάδα της χρεοκοπίας δεν μπόρεσε λοιπόν να σφυρηλατήσει ένα «εθνικό εμείς». Αντιθέτως αναπαρήγαγε το γνωστό δεξιόστροφο και αριστερόστροφο «εθνικιστικό εμείς» για να το στρέψει όχι μόνο κατά των «ξένων», αλλά και κατά του «εσωτερικού εχθρού» τιμώντας τη λαμπρή παράδοση της εθνικοφροσύνης. Δεν μπόρεσε να σφυρηλατήσει ένα «πολιτικό εμείς», το αίσθημα δηλαδή μιας πολιτικής κοινότητας που θα απαιτούσε επιτέλους ένα «κράτος πολιτών» και όχι πελατών ή υπηκόων. Αντιθέτως εκδηλώθηκε ένα κύμα αγανακτισμένων πρώην πελατών που αποδιάρθρωσαν ακόμη περισσότερο την έννοια του Δημοσίου. Δεν μπόρεσε, τέλος, να σφυρηλατήσει ένα «κοινωνικό - λαϊκό εμείς» που θα προέτασσε την κοινωνική δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη στην κατανομή των βαρών της κρίσης. Αντιθέτως αναπαρήγαγε τον ακραίο και μαχητικό συντεχνιασμό φθάνοντάς τον στα όρια του κανιβαλισμού τής μιας κοινωνικής ομάδας εναντίον της άλλης. Κατέστησε επίσης φανερό το «χάσμα γενεών», όπως είχε προβλέψει και το πιο ταπεινό εγχειρίδιο Κοινωνιολογίας, όταν εξηγούσε ότι είχαμε μια κοινωνία ευημερίας για όσους ήταν «μέσα» στο σύστημα και απαξίωσης όσων ήταν «έξω». Εύλογα, λοιπόν, τα ασυγκρότητα «εμείς» παρήγαγαν άφθονες δόσεις δεξιού και αριστερού λαϊκισμού σαν φαντασιακή αναπλήρωση ενότητας του κατακερματισμένου κοινωνικού σώματος. Μαζί με τα συμπαρομαρτούντα: απίθανες θεωρίες συνωμοσίας, άκρατος ανορθολογισμός, βιομηχανία μαγικών λύσεων και δημαγωγικών υπεκφυγών. Στα αριστερά, ο λαϊκισμός φαίνεται ότι βρήκε στο πρόσωπο του κ. Τσίπρα έναν επιδέξιο «πολιτικό επιχειρηματία» που μπόρεσε να κεφαλαιοποιήσει την «αγανάκτηση», την αντιπολιτική και την αποκαθηλωτική διάθεση. Ο ακροδεξιός λαϊκισμός δεν έχει βρει τον αντίστοιχό του, καθώς ο κ. Καρατζαφέρης «εκπολιτίστηκε», ο κ. Βορίδης απαξιώθηκε, ο κ. Καμμένος «καμένα βούρλα» και η Χρυσή Αυγή νέο ακόμα φρούτο αγνώστου αντοχής. Ωστόσο ο ακροδεξιός λαϊκισμός έκανε αισθητή την παρουσία του αναμένοντας τον δικό του επιδέξιο «πολιτικό επιχειρηματία», όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Ας μην έχουμε πάντως αμφιβολία. Στην αντιφασιστική Ελλάδα της Μεταπολίτευσης μόνον οι ακρότητες και η ανομία του αριστερού λαϊκισμού μπορούσε να νομιμοποιήσει τον ακροδεξιό.

Εναντι αυτών των προβολών του παλαιού στις αυριανές κάλπες, οι σπόροι του νέου μόλις διακρίνονται. Τα πρώτα βήματα μιας πολιτικής κουλτούρας συνεργασιών, παλαιοί και νέοι πολιτικοί με αίσθημα ευθύνης, σποραδικά παραδείγματα κοινωνικής διαπραγμάτευσης σε εργασιακούς χώρους που προετοιμάζουν ένα νέο προφίλ συνδικαλιστή, πρωτοβουλίες αλληλεγγύης και εθελοντισμού σε τοπικό επίπεδο, δικαστές ή μάλλον δικαστίνες που αναλαμβάνουν την ευθύνη του λειτουργήματός τους, τάσεις επιστροφής στην πρωτογενή παραγωγή, βαθμιαία συνειδητοποίηση του εθνικού κόστους της διάλυσης του Κέντρου της Αθήνας. Και προ πάντων η διαφαινόμενη αλλαγή κλίματος στην Ευρώπη.

Ετσι, ο ισολογισμός νέου - παλαιού είναι ελλειμματικός και η «κυβερνησιμότητα» της χώρας από τη Δευτέρα ακροβασία σε τεντωμένο σχοινί χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία δεν θα είναι αρκετή, αν δεν συμπληρωθεί από μια συνεννόηση σε τρία επίπεδα. Τα κόμματα εξουσίας έχουν την ευθύνη να σχηματίσουν κυβέρνηση συνεργασίας. Αλλά δεν υποχρεούνται να γίνουν Ιφιγένεια. Η υπευθυνότητα για την πορεία της χώρας πρέπει να διευρυνθεί στα κόμματα που τάσσονται υπέρ του ευρώ, ακόμη και αν δεν συμμετάσχουν στην κυβέρνηση. Η καταγραφόμενη πλειοψηφία 80% υπέρ του ευρώ κάπου κάπως πρέπει να αποτυπωθεί. Το τρίτο επίπεδο αφορά την επιβεβαίωση του «δημοκρατικού κεκτημένου» και τον προσδιορισμό των ορίων που τα κόμματα συμφωνούν ότι αυτό θέτει στις πολιτικές δράσεις και στην κοινωνική συνοχή (εκτός αν θεωρούμε ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα αντικαπιταλιστικής επανάστασης ή ακροδεξιάς αντεπανάστασης).

Φοβάμαι ότι θα χρειαστούν και άλλες πολιτικές κρίσεις και άλλοι εξωτερικοί οικονομικοί καταναγκασμοί για να σχηματιστεί η αναγκαία πολιτική βούληση για να διαβούμε την έρημο.

 

NEA 05/05/2012

Γιατί οι εκλογές δεν θα λύσουν το πρόβλημα

του Γιώργου Παπανικολάου

Βαρέθηκα τις τελευταίες ημέρες να διαβάζω για τον φόβο της ακυβερνησίας, λες και τόσα χρόνια, που είχαμε ισχυρές κυβερνήσεις, θριαμβεύσαμε! Κατανοώ τα κίνητρα όσων εκφράζουν αυτήν την άποψη, ωστόσο η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική.

Είτε προκύψει από τις εκλογές κοινοβουλευτικά ισχυρή κυβέρνηση είτε όχι, το πρόβλημα της «ακυβερνησίας», με την υφιστάμενη σήμερα μορφή της, θα παραμείνει ίδιο.

Πρόκειται για πρόβλημα που έχει δύο συνδεόμενες διαστάσεις: την έλλειψη «νομιμοποίησης» των πολιτικών εν γένει και την επακόλουθη κατάσταση λανθάνουσας «ανομίας» που επικρατεί σε μεγάλη μερίδα της κοινωνίας.

Θέλετε ένα απτό και απλό παράδειγμα; Ο νόμος για τα πανεπιστήμια ψηφίστηκε με ισχυρότατη πλειοψηφία των δύο μεγάλων κομμάτων. Κι όμως ακόμη και σήμερα δεν εφαρμόζεται.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι στη σημερινή Ελλάδα για να εφαρμοστεί ένας νόμος δεν αρκεί η ψήφισή του από τη συντριπτική πλειοψηφία των εκλεγμένων αντιπροσώπων του λαού. Απαιτείται πλέον να τον ενστερνιστούν άλλοι, τυπικοί και άτυποι, μηχανισμοί της κοινωνίας.

Κατά τη γνώμη μου, υπεύθυνη για την εμφάνιση αυτής της ιδιότυπης «ανομίας» είναι η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να εφεύρει ξανά τον εαυτό του, ώστε να πείσει τον πολίτη να κάνει μια θετική επιλογή στις εκλογές.

Η νομιμοποίηση της πολιτικής στα μάτια του πολίτη δεν έρχεται καταναγκαστικά μέσω της εκλογικής διαδικασίας. Έρχεται όταν ο πολίτης ψηφίζει θετικά. Όταν ψηφίζει κάποια παράταξη θεωρώντας ότι αυτή η παράταξη είναι ικανή και άξια να κυβερνήσει.

Όχι όταν ψηφίζει από φόβο (θεωρώντας ότι δεν έχει άλλη επιλογή) ή από θυμό, εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του.

Αυτή όμως είναι η δυναμική που κυριαρχεί σήμερα. Το εκκρεμές μεταξύ θυμού και φόβου αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις δημοσκοπήσεις τόσο από τα ποσοστά των κομμάτων εξουσίας όσο και από τα ποσοστά καταλληλότητας των υποψήφιων πρωθυπουργών.

Κι ασφαλώς δεν πρόκειται να αναστραφεί όσο τα μεγάλα κόμματα συνεχίζουν να κινούνται στη σημερινή πραγματικότητα, με απόψεις, ρητορείες και πρακτικές, που έχουν μείνει προσκολλημένες στο χθες.

Θα ήταν ευχής έργον αν οι πολιτικοί ηγέτες κατανοούσαν άμεσα την ανάγκη να πείσουν την ευρύτερη κοινωνία ότι «κάτι άλλαξε», ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα συγκρουστούν με το εσωκομματικό κατεστημένο. Την ανάγκη να υπερβούν τα εσκαμμένα, προκειμένου να σταθούν στο ύψος της κρίσης

Αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει.

Από το http://www.euro2day.gr/
17/4/2012